Το σύνδρομο γενικής προσαρμογής (GAS) είναι μια περιγραφή της διαδικασίας του τρόπου με τον οποίο το σώμα σας ανταποκρίνεται στο στρες. Το φαινόμενο εντοπίστηκε για πρώτη φορά από έναν επιστήμονα ονόματι Hans Selye το 1946.

Ο ευκολότερος τρόπος για να κατανοήσετε το GAS είναι να το δείτε ως τα διαφορετικά στάδια του στρες και πώς αντιδρά το σώμα σας σε κάθε στάδιο. Το GAS εμφανίζεται σε τρία στάδια και κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από ένα μοναδικό σύνολο φυσιολογικών αλλαγών που υφίσταται το σώμα σας.

Στάδια Συνδρόμου Γενικής Προσαρμογής

Το σύνδρομο γενικής προσαρμογής εμφανίζεται σε τρία στάδια. Σε καθένα από αυτά τα στάδια, το σώμα σας αντιδρά με διαφορετικούς τρόπους. Οι φυσιολογικές αλλαγές που περνά το σώμα σας κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμη αρνητική επίδραση.

Παρακάτω επεξηγούνται τα τρία στάδια του GAS.

Στάδιο Αντίδρασης Συναγερμού

Αυτό είναι το πρώτο στάδιο του συνδρόμου γενικής προσαρμογής. Σε αυτό το στάδιο, το σώμα σας στέλνει ένα σήμα κινδύνου στον εγκέφαλό σας. Ο εγκέφαλός σας ανταποκρίνεται στέλνοντας ένα μήνυμα στο σώμα απελευθερώνοντας ορμόνες που ονομάζονται γλυκοκορτικοειδή και αδρεναλίνη. Αυτές είναι επίσης γνωστές ως ορμόνες “μάχης ή φυγής”. Κατά τη διάρκεια του σταδίου αντίδρασης συναγερμού, θα αντιμετωπίσετε επίσης αυξημένα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και καρδιακών παλμών.

Στάδιο Αντίστασης

Το στάδιο αντίστασης εμφανίζεται μετά το στάδιο της αντίδρασης. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, το σώμα σας προσπαθεί να αποτρέψει τις αλλαγές που συνέβησαν κατά το στάδιο της αντίδρασης χρησιμοποιώντας το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα. Συνήθως συμβαίνει όταν ό,τι πυροδοτούσε το άγχος σας έχει σταματήσει.

Εάν παραμείνετε στρεσαρισμένοι, το στάδιο της αντίδρασης θα παραμείνει. Στο στάδιο της αντίστασης, το σώμα σας αρχίζει να μειώνει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό σας ρυθμό. Μειώνει επίσης την ποσότητα αδρεναλίνης και κορτιζόλης που παράγεται.

Το σώμα σας, ωστόσο, παραμένει σε εγρήγορση σε αυτό το στάδιο και μπορεί εύκολα να επιστρέψει στο στάδιο της αντίδρασης εάν ο στρεσογόνος παράγοντας επιμένει. Σε αυτό το στάδιο, το σώμα σας προσπαθεί απλώς να συνέλθει από το σοκ του σταδίου αντίδρασης συναγερμού.

Στάδιο εξάντλησης

Το στάδιο εξάντλησης εμφανίζεται μετά από παρατεταμένο στρες. Εδώ, ακόμα κι αν ο στρεσογόνος παράγοντας επιμένει, το σώμα σας είναι πολύ εξαντλημένο για να συνεχίσει να το καταπολεμά. Αυτό είναι το πιο επικίνδυνο στάδιο του συνδρόμου γενικής προσαρμογής, καθώς εδώ είστε πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη παθήσεων υγείας.

Σημάδια Συνδρόμου Γενικής Προσαρμογής

Κατά τη διάρκεια καθενός από τα τρία στάδια του συνδρόμου γενικής προσαρμογής, το σώμα σας εμφανίζει διαφορετικά σημάδια.

Στάδιο Αντίδρασης Συναγερμού

Κατά το στάδιο της αντίδρασης, το σώμα σας αντιδρά με τους ακόλουθους τρόπους.

• Αυξημένη αρτηριακή πίεση
• Ο καρδιακός ρυθμός επιταχύνεται
• Οι κόρες των ματιών διαστέλλονται
• Οι αισθήσεις αυξάνονται
• Εξάψεις του δέρματος

Στάδιο Αντίστασης

Εάν υπάρχει επίμονο στρες, στο στάδιο της αντίστασης το σώμα σας μπορεί να εμφανίσει τα ακόλουθα:

• Ευερεθιστότητα
• Κακή συγκέντρωση
• Εκνευρισμός

Στάδιο εξάντλησης

Το στάδιο της εξάντλησης αφήνει το σώμα σας να αισθάνεται ανεπαρκές για να αποκρούσει το άγχος. Είστε επιρρεπείς στο να αναπτύξετε καταστάσεις που σχετίζονται με το άγχος σε αυτό το στάδιο. Το σώμα σας μπορεί να εμφανίσει τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Ανησυχία
• Γνωστικές δυσκολίες
• Κατάθλιψη
• Κούραση
• Αυπνία

Προσδιορισμός του Συνδρόμου Γενικής Προσαρμογής

Ο Hans Selye, ένας ερευνητής και επιστήμονας κατέληξε στην ιδέα του συνδρόμου γενικής προσαρμογής. Χρησιμοποίησε τον όρο για να ορίσει τις φυσικές αλλαγές που υφίσταται το σώμα όταν είναι στρεσαρισμένο. Αυτό το ανακάλυψε ενώ πειραματιζόταν σε εργαστηριακούς αρουραίους.

Στη μελέτη του, παρατήρησε ότι οι αρουραίοι υπέστησαν συγκεκριμένες ψυχολογικές αλλαγές κατά τη διάρκεια του πειράματος όταν εκτέθηκαν σε φυσικούς στρεσογόνους παράγοντες όπως ακραίες θερμοκρασίες.

Ωστόσο, πολλά άλλα πράγματα θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν άγχος και περιλαμβάνουν:

• Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου
• Απόλυση από δουλειά
• Περνώντας έναν χωρισμό
• Μια απαιτητική δουλειά

Το άγχος είναι υπεύθυνο για την εμφάνιση του συνδρόμου γενικής προσαρμογής. Κατά τη διάρκεια του πρώτου σταδίου του συνδρόμου γενικής προσαρμογής, το σώμα σας περνά σε κατάσταση «μάχης ή φυγής». Αυτή η λειτουργία είναι απαραίτητη για την προστασία του εαυτού σας κατά τη διάρκεια μιας αγχωτικής ή επικίνδυνης κατάστασης. Έχετε μια έκρηξη ενέργειας που σας βοηθά να σκεφτείτε πιο κριτικά και να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά την αγχωτική κατάσταση που έχετε.

Επιπλοκές που σχετίζονται με το σύνδρομο γενικής προσαρμογής

Αν και το σύνδρομο γενικής προσαρμογής δεν είναι μια κατάσταση που πρέπει να διαγνωστεί ή να αντιμετωπιστεί, είναι κυρίως μια περιγραφή του τι συμβαίνει στο σώμα σας υπό πίεση. Το να βρίσκεστε σε αγχωτική κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει ιατρικές παθήσεις. Θα μπορούσατε να αναπτύξετε μια σειρά από σωματικές και ιατρικές καταστάσεις. Μερικές από τις πιο κοινές καταστάσεις που έχουν συνδεθεί με παρατεταμένα επίπεδα είτε σωματικού είτε ψυχικού στρες περιλαμβάνουν:

• Υπέρταση
• Διαταραχές διάθεσης και άγχους
• Καρδιακή ασθένεια
• Καταστολή του ανοσοποιητικού

Διαχείριση του Συνδρόμου Γενικής Προσαρμογής

Η εύρεση τρόπων για να αντιμετωπίσετε το παρατεταμένο στρες θα βοηθήσει να αποτρέψετε το σώμα σας να περάσει στο στάδιο της εξάντλησης. Το στάδιο της εξάντλησης είναι το πιο επικίνδυνο στάδιο του συνδρόμου γενικής προσαρμογής. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, το ανοσοποιητικό σας σύστημα εξασθενεί και διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξετε παθήσεις υγείας όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, εγκεφαλικά και καρδιακές παθήσεις.

Δεν υπάρχει ένας τρόπος διαχείρισης του άγχους. Θα πρέπει να εντοπίσετε τους στρεσογόνους παράγοντες σας και να προσπαθήσετε να τους ξεφορτωθείτε ή να τους ελαχιστοποιήσετε. Μερικές δοκιμασμένες τεχνικές που οι άνθρωποι έχουν χρησιμοποιήσει για να διαχειριστούν το άγχος εδώ και αιώνες περιλαμβάνουν:

Τρώτε μια ισορροπημένη διατροφή: Αυτό που τρώτε παίζει σημαντικό ρόλο στο πώς αισθάνεστε. Εάν τροφοδοτείτε το σώμα σας με ανθυγιεινές τροφές, θα είναι ανεπαρκές για να χειρίζεται στρεσογόνες καταστάσεις.

Ασκηθείτε πιο τακτικά: Η έρευνα δείχνει ότι η τακτική άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τα επίπεδα άγχους σας. Εάν είστε νέος στην άσκηση ή δεν σας αρέσει να πηγαίνετε στο γυμναστήριο, οι καθημερινές βόλτες στη γειτονιά σας είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ξεκινήσετε να κινείστε.

Κάντε ασκήσεις αναπνοής: Η λήψη βαθιών και ελεγχόμενων αναπνοών όταν βρίσκεστε σε αγχωτική κατάσταση μπορεί να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε και να αντεπεξέλθετε καλύτερα.

Προσδιορίστε τα ερεθίσματα σας: Το πρώτο βήμα για τη διαχείριση του άγχους σας είναι να προσδιορίσετε τι το πυροδοτεί εξαρχής. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια εξαιρετικά απαιτητική δουλειά, η επικοινωνία με έναν αποξενωμένο συγγενή ή η μετάβαση σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία. Το να προσδιορίσετε τι προκαλεί το άγχος σας μπορεί να σας βοηθήσει να το ξεφορτωθείτε.

Γράψτε τα συναισθήματά σας: Το ημερολόγιο είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης του άγχους που συχνά παραβλέπεται. Το να γράψετε τα συναισθήματά σας και να συμβιβαστείτε μαζί τους μπορεί να σας βοηθήσει να αντεπεξέλθετε καλύτερα.