Ίσως να μην υπάρχει τίποτε άλλο τόσο πολυσυζητημένο όσον αφορά τις διατροφικές μας συνήθειες όσο το κατά πόσο μας ωφελεί ή μας βλάπτει τελικά το αλκοόλ. Εχουμε κατά καιρούς ακούσει και διαβάσει πολλά και αντιφατικά. Προερχόμενα από σπουδαίους επιστήμονες – καρδιολόγους, ογκολόγους, επιδημιολόγους κ.ά. – αλλά και από μεγάλες και σοβαρές έρευνες: «Το λίγο κάνει καλό στην καρδιά», «Ακόμα και το λίγο – ειδικά σε συνδυασμό με το τσιγάρο και κυρίως στις γυναίκες – μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για την εμφάνιση καρκίνου», «Η μέτρια κατανάλωση είναι προτιμότερη από την καθόλου ή την πολλή», «Το κόκκινο κρασί είναι το είδος του αλκοόλ που πρέπει να προτιμάμε επειδή περιέχει αντιοξειδωτικά», «Είναι αυτή καθαυτή η αλκοόλη που περιέχουν όλα τα ποτά που κάνει καλό στην καρδιά μας», «Το αλκοόλ πρέπει να καταναλώνεται μόνο με τα γεύματα». Και άλλα πολλά. Τελικά τι ισχύει και τι όχι από όλα αυτά; Ποια ποτά πρέπει να προτιμάμε και πόσο αλκοόλ μπορούμε να πίνουμε τελικά;

Το πολύ βλάπτει

Ένα είναι βέβαιο σε σχέση με το αλκοόλ, και αυτό είναι ότι οι βλάβες που μπορεί να μας προκαλέσει είναι δοσοεξαρτώμενες. Είναι γνωστό ότι το αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να δημιουργήσει διάφορα προβλήματα: Επηρεάζει αρνητικά τόσο την υγεία του εγκεφάλου μας όσο και τις διάφορες εγκεφαλικές μας λειτουργίες όπως τη μνήμη και τα αντανακλαστικά μας, όχι μόνο όταν είμαστε μεθυσμένοι αλλά και σε βάθος χρόνου. Επίσης, η κατανάλωση αλκοόλ – ειδικά σε συνδυασμό με το κάπνισμα –έχει συνδεθεί με κάποιες μορφές καρκίνου, όπως είναι: του παχέος εντέρου, του στόματος, του λάρυγγα, του ήπατος, του παγκρεάτος και του μαστού. Ας μην ξεχνάμε ότι το αλκοόλ μπορεί να συμβάλει στην επιδείνωση της οστεοπόρωσης, των γαστρεντερικών προβλημάτων (π.χ. διαφραγματοκήλη), κάνει κακό στη γονιμότητα αλλά και στο έμβρυο όταν μια γυναίκα είναι έγκυος και πίνει αλκοόλ. Επίσης ανεβάζει την πίεση και τις τιμές των τριγλυκεριδίων στο αίμα και φυσικά σε περιπτώσεις συχνής υπερκατανάλωσης μπορεί να δημιουργηθεί εξάρτηση και πολλές άλλες σοβαρές συνέπειες στον οργανισμό μας όπως είναι η κίρρωση του ήπατος.

Οίνος ευφραίνει καρδίαν

Και όχι μόνο. Η μέτρια αλλά και η χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ έχουν αρκετές, επιστημονικά αποδεδειγμένες, θετικές επιδράσεις. Ετσι: Το αλκοόλ σε λελογισμένες ποσότητες φαίνεται ότι κάνει καλό στην καρδιά. Συγκεκριμένα, οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυξάνει την προοπτική της μακροζωίας, μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος, αυξάνει την καλή και μειώνει την κακή χοληστερίνη και μειώνει τη συγκολλητικότητα των αιμοπεταλίων… Ας μην ξεχνάμε το γαλλικό παράδοξο πάνω στο οποίο έχουν γίνει πολλές έρευνες καθώς οι Γάλλοι, αν και καταναλώνουν πολύ αλκοόλ, κυρίως κόκκινο κρασί, παρά το γεγονός ότι ακολουθούν μία πλούσια διατροφή, παρουσιάζουν μειωμένα ποσοστά θνησιμότητας ακριβώς χάρη στη συνήθειά τους να συνοδεύουν τα λιπαρά γεύματά τους με άφθονο κρασί.

Καλύτερα λίγο παρά καθόλου

Με το αλκοόλ όμως τα παράδοξα δεν σταματάνε εδώ. Πρόσφατα βγήκε μία μεγάλη έρευνα από το Πανεπιστήμιο Κουίνς του Μπέλφαστ στη Β. Ιρλανδία, που έγινε σε 100.000 άτομα και διήρκεσε 9 χρόνια. Οι επιστήμονες προσπάθησαν να διερευνήσουν τη σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση αλκοόλ και στην εμφάνιση καρκίνου. Κατέληξαν λοιπόν στο ότι το να πίνουμε πολύ όπως και καθόλου αλκοόλ είναι πιο επιβαρυντικές συνήθειες σε σχέση με την πιθανότητα να νοσήσουμε από καρκίνο σε σύγκριση με το να πίνουμε απλά λίγο. Περίεργο αλλά μένει να διερευνηθεί κι άλλο.

Οι «ευθύνες» του αλκοόλ

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ευθύνεται για:

• Το 27% των τραυματισμών με αυτοκίνητα.
• Το 18% των αυτοκτονιών.
• Το 13% των επεισοδίων επιληψίας.
• Το 18% των διαπροσωπικών επεισοδίων βίας.
• Το 48% των κιρρώσεων του ήπατος.
• Το 26% των καρκίνων της στοματικής κοιλότητας.
• Το 26% των περιπτώσεων παγκρεατίτιδας.
• Το 20% των κρουσμάτων φυματίωσης.
• Το 11% των καρκίνων του παχέος εντέρου.
• Το 5% των καρκίνων του μαστού.
• Το 7% των περιπτώσεων υπερτασικής καρδιοπάθειας.

Πόσο μπορούμε να καταναλώνουμε

Ακριβώς επειδή, όπως αναφέραμε και παραπάνω, τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει το αλκοόλ εξαρτώνται από τις ποσότητες στις οποίες καταναλώνεται, έχουν θεσπιστεί τα ανώτατα επιτρεπτά όρια κατανάλωσης αλκοόλ από υγιείς ενηλίκους από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Μέχρι πρότινος τα επιτρεπτά όρια αλκοόλ ήταν διαφορετικά για τους άνδρες και τις γυναίκες και εθεωρείτο ότι οι άνδρες δικαιούνταν να πίνουν αρκετά περισσότερο από ό,τι οι γυναίκες. Πλέον ο ΠΟΥ θέτει κοινά όρια για άνδρες και γυναίκες, τα οποία ανέρχονται σε – όχι περισσότερες – 14 μονάδες αλκοόλης την εβδομάδα, οι οποίες θεωρούνται πλέον ο ασφαλής αριθμός ώστε να μην προκληθούν μόνιμες βλάβες στον οργανισμό. Πιο συγκεκριμένα, οι τρέχουσες ιατρικές συστάσεις αναφέρουν ότι ένας άνδρας δεν πρέπει να πίνει πάνω από δύο ποτά τη μέρα και μια γυναίκα όχι πάνω από ένα ποτό.

Σε τι αντιστοιχούν οι 14 μονάδες αλκοόλης

• Σε 6 ποτήρια κρασί των 175 ml, το καθένα.
• Σε 6 ποτήρια μπίρα των 568 ml, το καθένα (1 UK pint).
• Σε 14 ποτήρια των 25 ml ποτό (με 40% αλκοόλ). Σκόπιμο είναι να έχουμε υπόψη μας ότι μία συνηθισμένη δόση των αποκαλούμενων «σκληρών» ποτών (βότκα, ουίσκι, τεκίλα κ.λπ.), που σερβίρεται στα μπαρ δηλαδή, είναι περίπου 50 ml. Οπότε, αν πίνουμε «σκληρά» ποτά σε δόσεις, όπως εκείνες των μπαρ, δικαιούμαστε μέχρι 7 την εβδομάδα.

Οι παραπάνω αριθμοί εκφράζουν το ανώτατο όριο αλκοόλ που μπορεί να καταναλώνει την εβδομάδα ένας υγιής ενήλικος. Το ιδανικό, εξηγούν οι ειδικοί, είναι αυτές οι δόσεις να κατανέμονται σε όλη την εβδομάδα και να αφήνει κανείς 2 με 3 ημέρες ελεύθερες χωρίς ποτό.

Το αλκοόλ παχαίνει

Ας μην ξεχνάμε ότι το αλκοόλ είναι πλούσιο σε θερμίδες και ότι μας δίνει 7 θερμίδες ανά γραμμάριο και μάλιστα κενές θερμίδες αφού δεν είναι απαραίτητες για τον οργανισμό. Σκόπιμο είναι να προτιμάμε το κρασί, που έχει μικρότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, και να αποφεύγουμε τα γλυκά ποτά (π.χ. ούζο, λικέρ, μπίρα και μπίρα light), καθώς επίσης και να συνδυάζουμε το αλκοόλ πάντα με φαγητό (ώστε να αργεί να μεταβολιστεί στον οργανισμό μας).