Η απολέπιση (peeling) είναι η διαδικασία αφαίρεσης των νεκρών κυττάρων του δέρματος από την επιφάνεια του. Όταν υπάρχουν νεκρά κύτταρα στην εξωτερική στοιβάδα του δέρματος ενδέχεται, σε συνδυασμό με τους ρύπους, να φράξουν τους πόρους του δέρματος, ενώ μπορεί ακόμη να εμφανιστούν μαύρα στίγματα και ξηροδερμία.

Η απολέπιση συμβαίνει εκ φύσεως αλλά δεν το αντιλαμβανόμαστε. Τα κύτταρα της κεράτινης στιβάδας της επιδερμίδας (της πιο επιφανειακής) αποσπώνται και αντικαθίστανται μέσω αυτοανανέωσης καθώς τα κύτταρα που βρίσκονται στην πιο κάτω στοιβάδα κινούνται προς τα πάνω. Αυτή η διαδικασία απαιτεί περίπου τέσσερις εβδομάδες αλλά με τη γήρανση ο μεταβολισμός επιβραδύνεται και ο χρόνος αναγέννησης της κεράτινης στιβάδας παρατείνεται.

Αν διαδικασία της φυσικής απολέπισης μειωθεί, μπορεί να εμφανιστεί κακός τόνος, ανώμαλο πάχος δέρματος, τραχύτητα, ξηρότητα και απώλεια της νεανικής εμφάνισης. Σ’ αυτή την περίπτωση, οι μέθοδοι καλλυντικής απολέπισης μπορούν να αφαιρέσουν το νεκρό δέρμα το οποίο αποκτά έτσι μια πιο νεανική εμφάνιση, απαλότητα, ελαστικότητα και ομοιόμορφη υφή. Δημιουργείται επίσης μια πιο ομαλή βάση για το μακιγιάζ ενώ ένα άλλο όφελος είναι ότι οι τοπικές θεραπείες όπως π.χ. η ενυδάτωση, έχουν καλύτερο αποτέλεσμα επειδή διεισδύουν περισσότερο στο δέρμα.

Ποια είναι τα είδη προϊόντων για απολέπιση; 

Υπάρχουν δύο είδη προϊόντων απολέπισης: τα μηχανικά και τα χημικά. Οι ήπιες μέθοδοι μπορούν να γίνουν στο σπίτι αλλά η επιτυχημένη απολέπιση εξαρτάται από τη σωστή επιλογή των προϊόντων [1]. Εάν η απολέπιση δεν γίνει σωστά, θα μπορούσε να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό [2].

Tι είναι η μηχανική απολέπιση;

Τα προϊόντα μηχανικής απολέπισης απομακρύνουν τα νεκρά κύτταρα μέσω της τριβής. Η μηχανική απολέπιση γίνεται με βούρτσα, σφουγγάρι ή ένα scrub που εφαρμόζεται με τριβή στο δέρμα. Επίσης μπορεί να επιτευχθεί με με συσκευές που περιλαμβάνουν μικρά απολεπιστικά σωματίδια αλεσμένων κόκκων, κονιοποιημένα κελύφη ή άλλα φυτικά υλικά. Η διαδικασία χαλαρώνει τα κύτταρα της κεράτινης στιβάδας.

Η απαλή τριβή είναι αρκετή για να σας απαλλάξει από τα νεκρά κύτταρα. Είναι σημαντικό να μην γίνεται έντονη τριβή γιατί διαφορετικά μπορεί να αφαιρέσετε υπερβολικά πολλά κύτταρα φτάνοντας στο επίπεδο των ζωντανών κυττάρων. Στη μηχανική απολέπιση περιλαμβάνονται και τα μηχανήματα μικροδερμοαπόξεσης που χρησιμοποιούνται στα ιατρεία αισθητικής.

Με ένα scrub σώματος τρίψτε με κυκλικές κινήσεις για 30 δευτερόλεπτα και στη συνέχεια ξεβγάλτε με χλιαρό νερό. Κάντε απαλό μασάζ σε όλο σας το σώμα από το στέρνο μέχρι τις πατούσες. Ένα προϊόν απολέπισης σώματος μπορεί να έχει χοντρούς κόκκους σε σχέση με αυτό του προσώπου. Μετά την απολέπιση ενυδατώστε καλά την επιδερμίδα του σώματός σας.

Στα πόδια σας, μπορείτε να κάνετε απολέπιση πριν τα ξυρίσετε. Ξεκινήστε με ένα ποδόλουτρο με αιθέρια έλαια, όπου θα βυθίσετε τα πόδια στο νερό για περίπου 20 λεπτά. Με μία ελαφρόπετρα ή ηλεκτρική λίμα, τρίψτε απαλά τις φτέρνες, αφαιρώντας τα νεκρά κύτταρα. Αν τα πόδια σας έχουν σκληρύνσεις και κάλους που δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε με την απολέπιση, τότε τα επιθέματα για κάλους και τις σκληρύνσεις αποτελούν την ιδανική λύση.

Tι είναι η χημική απολέπιση;

Τα προϊόντα χημικής απολέπισης, περιέχουν χημικές ουσίες που αποδυναμώνουν τις συνδέσεις των κυττάρων και έτσι αυτά απομακρύνονται εύκολα με το νερό. Η χημική απολέπιση έχει χρησιμοποιηθεί από καιρό για τη θεραπεία μιας ποικιλίας αισθητικών και ιατρικών παθήσεων του δέρματος.

Η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει την εφαρμογή ενός οξέος, ενζύμων ή άλλων ουσιών. Εκτός από τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούν οι γιατροί για μεσαίο και βαθύ πίλινγκ, οι επιφανειακές πωλούνται χωρίς συνταγογράφηση (π.χ. 3-10% γλυκολικό οξύ και ήπια οξέα που προέρχονται από φρούτα). Σε μία επιδερμίδα που είναι λεπτή ή έχει σημαντικό βαθμό φωτογήρανσης και ατροφίας χρησιμοποιούνται ήπια οξέα φρούτων (όπως κιτρικό και μανδελικό).

Σημειώστε ότι πωλούνται δεκάδες προϊόντα αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι όλα ασφαλή και αποτελεσματικά, γι’ αυτό πρέπει να δώσετε προσοχή στις αγορές σας, προτιμώντας προϊόντα από γνωστές, αξιόπιστες εταιρείες. Μην αγοράζετε ισχυρά απολεπιστικά προϊόντα, αλλά όσα έχουν χαμηλή συγκέντρωση οξέων -όχι πάνω από 10% γλυκολικό οξύ ή 2% σαλικυλικό οξύ.

Η μέθοδος απολέπισης εξαρτάται από τον τύπο του δέρματος. Οι βασικοί τύποι είναι: α) ευαίσθητο δέρμα (καίγεται συχνά στον ήλιο ή νιώθετε να σας «τσιμπάει» όταν βάζετε καλλυντικά προϊόντα), β) φυσιολογικό (είναι καθαρό, χωρίς ενδείξεις ευαισθησίας), γ) ξηρό (είναι σκληρό ή ξεφλουδίζει), δ) λιπαρό (γυαλίζει από το λίπος που συσσωρεύεται πάνω του), και ε) μικτό δέρμα (σε άλλα σημεία είναι ξηρό και σε άλλα λιπαρό).

Για να βάλετε μια χημική απολεπιστική ουσία στη ρουτίνα σας, βεβαιωθείτε ότι έχετε κάνει πρώτα ένα τεστ. Χρησιμοποιήστε το προϊόν σύμφωνα με τις οδηγίες σε μια μικρή περιοχή του δέρματος και περιμένετε 12-24 ώρες για να δείτε εάν προκύπτουν απροσδόκητες αντιδράσεις. Σταματήστε την απολέπιση εάν παρατηρήσετε ότι το δέρμα σας είναι κόκκινο ή έχει άλλους ερεθισμούς. Σημειώστε ότι η απολέπιση που κάνετε στο σπίτι σας αφορά απλούς αισθητικούς λόγους. Εάν χρειάζεστε απολέπιση σε μεγαλύτερο βάθος [2] θα πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευτείτε έναν έμπειρο δερματολόγο.

Αντενδείξεις και πιθανές παρενέργειες

Σε γενικές γραμμές, μπορείτε να κάνετε απολέπιση τόσο του προσώπου όσο και του σώματος μία φορά την εβδομάδα αλλά αυτό εξαρτάται από το πόσο ευαίσθητο είναι το δέρμα σας. Όσο πιο επιθετική είναι η θεραπεία, τόσο πιο αραιά πρέπει να εφαρμόζεται. Αν κάνετε χημική απολέπιση συχνότερα απ’ όσο πρέπει, το δέρμα σας μπορεί να είναι κόκκινο και ερεθισμένο.

Χρειάζεστε κάποια από τα νεκρά κύτταρα της εξωτερικής στιβάδας γιατί παρέχουν προστασία από την αφυδάτωση και τους ερεθιστικούς παράγοντες. Αν υπερβάλλετε με την απολέπιση, χάνετε αυτή την προστασία και το δέρμα σας κοκκινίζει, ερεθίζεται, γίνεται ευάλωτο στους ρύπους και χάνει τη φυσική του υγρασία. Αν έχετε πολύ ευαίσθητο δέρμα, κάνετε απολέπιση μία φορά στις 10 ημέρες. Σημειώστε ότι για ηλικίες άνω των 45 ετών το δέρμα είναι λεπτότερο.

Αν έχετε κάποια δερματοπάθεια, συμβουλευτείτε έναν δερματολόγο. Υπάρχουν δερματικές καταστάσεις που καθιστούν απαγορευτική τη διαδικασία. Όταν η απολέπιση γίνεται με λάθος προϊόν ή από άτομα που θα έπρεπε να την αποφεύγουν, το επακόλουθο μπορεί να είναι επιδείνωση της κατάστασης του δέρματος με έξαρση π.χ. της ακμής ή εμφάνιση ερυθρότητας. Μπορεί να επιδεινωθεί κάποια δερματοπάθεια όπως ο έρπης, η μολυσματική τέρμινθος και οι μυρμηγκιές επειδή συχνά αυτές οι παθήσεις προκαλούν δημιουργία επαρμάτων με υγρό που μπορεί να διανοιχτούν και να μολυνθούν.

Άτομα που έχουν φλεγμονώδη ακμή, η οποία χαρακτηρίζεται από κύστεις, μικρά κόκκινα σπυράκια και σπυράκια με πύον, πρέπει να συμβουλευτούν δερματολόγο πριν διαλέξουν μέθοδο απολέπισης, γιατί οι πιο επιθετικές χημικές ή μηχανικές θεραπείες μπορεί επιδεινώσουν την κατάσταση. Το ίδιο ισχύει και για τα άτομα με ροδόχρου ακμή, στα οποία η απολέπιση μπορεί να εντείνει την ερυθρότητα του προσώπου.

Μην κάνετε απολέπιση σε δέρμα που έχει κοψίματα, ηλιακά εγκαύματα ή άλλες βλάβες. Μην τρίβετε πολύ στο δέρμα σας τα scrubs ή τα προϊόντα χημικής απολέπισης. Σημειώστε ότι οι κρέμες με ρετινοειδή, κάνουν πιο ευαίσθητο το δέρμα και αν συνδυαστούν με απολεπιστικά προϊόντα μπορεί να προκαλέσουν ξηροδερμία ή έξαρση της ακμής.

Έχετε υπόψη ότι για ένα βαθύτερο πίλινγκ μπορεί να έχει πιο σημαντικές παρενέργειες γι’ αυτό και απαιτεί ένα καλά εκπαιδευμένο και έμπειρο γιατρό. Το βαθύτερο πίλινγκ μπορεί να κάνει το δέρμα που έχει υποστεί αγωγή να γίνει πιο σκούρο ή πιο ανοιχτό, και αν δεν γίνει σωστά μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση ή μόνιμες ουλές.