Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η αύξηση και η απώλεια βάρους έχει να κάνει με το θερμιδικό ισοζύγιο και τη δύναμη της θέλησης.

 Ωστόσο, η σύγχρονη έρευνα για την παχυσαρκία διαφωνεί. Οι επιστήμονες λένε όλο και περισσότερο ότι εμπλέκεται μια ορμόνη που ονομάζεται λεπτίνη. Η αντίσταση στη λεπτίνη, στην οποία το σώμα σας δεν ανταποκρίνεται σε αυτή την ορμόνη, πιστεύεται τώρα ότι είναι ο κύριος οδηγός αύξησης λίπους στους ανθρώπους.

Αυτό το άρθρο εξηγεί όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη λεπτίνη και πώς εμπλέκεται στην παχυσαρκία.

Γνωρίστε τη λεπτίνη – μια ορμόνη που ρυθμίζει το σωματικό βάρος

Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα λιπώδη κύτταρα του σώματός σας. Συχνά αναφέρεται και ως η «ορμόνη του κορεσμού» ή η «ορμόνη της πείνας». Ο πρωταρχικός στόχος της λεπτίνης είναι στον εγκέφαλο – ιδιαίτερα μια περιοχή που ονομάζεται υποθάλαμος. Η λεπτίνη υποτίθεται ότι λέει στον εγκέφαλό σας ότι – όταν έχετε αρκετό λίπος αποθηκευμένο – δεν χρειάζεται να τρώτε και μπορείτε να κάψετε θερμίδες με κανονικό ρυθμό. Έχει επίσης πολλές άλλες λειτουργίες που σχετίζονται με τη γονιμότητα, την ανοσία και τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Ωστόσο, ο κύριος ρόλος της λεπτίνης είναι η μακροπρόθεσμη ρύθμιση της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των θερμίδων που τρώτε και ξοδεύετε, καθώς και πόσο λίπος αποθηκεύετε στο σώμα σας. Το σύστημα της λεπτίνης εξελίχθηκε για να αποτρέψει τους ανθρώπους από την πείνα ή την υπερκατανάλωση τροφής ώστε να μπορείτε να  επιβιώσετε στο φυσικό περιβάλλον.

Σήμερα, η λεπτίνη λειτουργεί σωστά στο να μας προστατεύει από την πείνα. Κάτι όμως έχει σπάσει στον μηχανισμό που υποτίθεται ότι μας εμποδίζει να τρώμε υπερβολικά.

Τι είναι η αντίσταση στη λεπτίνη:

 Τα άτομα με παχυσαρκία έχουν πολύ σωματικό λίπος στα λιποκύτταρά τους. Επειδή τα λιποκύτταρα παράγουν λεπτίνη ανάλογα με το μέγεθός τους, τα άτομα με παχυσαρκία έχουν επίσης πολύ υψηλά επίπεδα λεπτίνης.  Δεδομένου του τρόπου με τον οποίο υποτίθεται ότι λειτουργεί η λεπτίνη, πολλά άτομα με παχυσαρκία θα πρέπει φυσικά να περιορίσουν την πρόσληψη τροφής. Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλός τους θα πρέπει να γνωρίζει ότι έχει αποθηκευμένη άφθονη ενέργεια.

 Ωστόσο, η σηματοδότηση της λεπτίνης τους μπορεί να μην λειτουργεί. Ενώ μπορεί να υπάρχει άφθονη λεπτίνη, ο εγκέφαλος δεν την βλέπει. Αυτή η κατάσταση – γνωστή ως αντίσταση στη λεπτίνη – πιστεύεται τώρα ότι είναι ένας από τους κύριους βιολογικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην παχυσαρκία.

Όταν ο εγκέφαλός σας δεν λαμβάνει το σήμα λεπτίνης, λανθασμένα πιστεύει ότι το σώμα σας λιμοκτονεί — παρόλο που έχει πολλή αποθηκευμένη ενέργεια. Αυτό κάνει τον εγκέφαλό σας να αλλάξει τη συμπεριφορά του προκειμένου να ανακτήσει το σωματικό λίπος.

Τότε ο εγκέφαλός σας ενθαρρύνει:

• Τρώτε περισσότερο: Ο εγκέφαλός σας πιστεύει ότι πρέπει να φάτε για να αποτρέψετε την πείνα.
• Μειωμένη ενεργειακή δαπάνη: Σε μια προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας, ο εγκέφαλός σας μειώνει τα επίπεδα ενέργειας και σας κάνει να καίτε λιγότερες θερμίδες κατά την ανάπαυση.

Έτσι, το να τρώτε περισσότερο και να ασκείστε λιγότερο δεν είναι η υποκείμενη αιτία αύξησης βάρους, αλλά μάλλον μια πιθανή συνέπεια της αντίστασης στη λεπτίνη.

Για τους περισσότερους ανθρώπους που παλεύουν με την αντίσταση στη λεπτίνη, η διάθεση να ξεπεράσετε το σήμα πείνας που προκαλείται από τη λεπτίνη είναι σχεδόν αδύνατο.

Επίδραση στη δίαιτα

Η αντίσταση στη λεπτίνη μπορεί να είναι ένας λόγος που πολλές δίαιτες αποτυγχάνουν να προάγουν τη μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους.

Εάν είστε ανθεκτικοί στη λεπτίνη, η απώλεια βάρους εξακολουθεί να μειώνει τη μάζα λίπους, η οποία οδηγεί σε σημαντική μείωση των επιπέδων λεπτίνης – αλλά ο εγκέφαλός σας δεν αναστρέφει απαραίτητα την αντίστασή του στη λεπτίνη.

Όταν η λεπτίνη πέφτει, αυτό οδηγεί σε πείνα, αυξημένη όρεξη, μειωμένο κίνητρο για άσκηση και μειωμένο αριθμό θερμίδων που καίγονται κατά την ανάπαυση.

Ο εγκέφαλός σας τότε πιστεύει ότι πεινάτε και ξεκινά διάφορους ισχυρούς μηχανισμούς για να ανακτήσει αυτό το χαμένο σωματικό λίπος.

Αυτός θα μπορούσε να είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο τόσοι πολλοί άνθρωποι κάνουν δίαιτα γιο-γιο — χάνουν σημαντικό βάρος μόνο για να το ξαναπάρουν λίγο αργότερα.

Τι προκαλεί την αντίσταση στη λεπτίνη:

Έχουν εντοπιστεί αρκετοί πιθανοί μηχανισμοί πίσω από την αντίσταση στη λεπτίνη.

Αυτά περιλαμβάνουν

• Φλεγμονή: Τα φλεγμονώδη σήματα στον υποθάλαμο σας είναι πιθανώς μια σημαντική αιτία αντίστασης στη λεπτίνη τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους.
  
• Ελεύθερα λιπαρά οξέα: Η ύπαρξη αυξημένων ελεύθερων λιπαρών οξέων στην κυκλοφορία του αίματός σας μπορεί να αυξήσει τους μεταβολιτές του λίπους στον εγκέφαλό σας και να παρεμποδίζει τη σηματοδότηση της λεπτίνης.
• Yψηλά επίπεδα λεπτίνης: Τα υψηλά επίπεδα λεπτίνης  φαίνεται να προκαλούν αντίσταση στη λεπτίνη.
  

Οι περισσότεροι από αυτούς τους παράγοντες ενισχύονται από την παχυσαρκία, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσατε να παγιδευτείτε σε έναν φαύλο κύκλο αύξησης βάρους και να γίνετε ολοένα και πιο ανθεκτικοί στη λεπτίνη με την πάροδο του χρόνου.

Μπορεί να αντιστραφεί η αντίσταση στη λεπτίνη;

 Ο καλύτερος τρόπος για να μάθετε αν είστε ανθεκτικοί στη λεπτίνη είναι να κοιτάξετε στον καθρέφτη. Εάν έχετε πολύ σωματικό λίπος, ειδικά στην περιοχή της κοιλιάς, τότε είστε σχεδόν σίγουρα ανθεκτικοί στη λεπτίνη. Δεν είναι απολύτως σαφές πώς μπορεί να αντιστραφεί η αντίσταση στη λεπτίνη, αν και υπάρχουν πολλές θεωρίες. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι η μείωση της φλεγμονής που προκαλείται από τη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην αναστροφή της αντίστασης στη λεπτίνη. Η εστίαση σε έναν γενικό υγιεινό τρόπο ζωής είναι επίσης πιθανό να είναι μια αποτελεσματική στρατηγική.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε:

• Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα: Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα του εντέρου σας και να προκαλέσουν φλεγμονές.
• Τρώτε διαλυτές φυτικές ίνες: Η κατανάλωση διαλυτών ινών μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της υγείας του εντέρου σας και μπορεί να προστατεύσει από την παχυσαρκία.
• Άσκηση: Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην αναστροφή της αντίστασης στη λεπτίνη.
• Ύπνος: Ο κακός ύπνος εμπλέκεται σε προβλήματα με τη λεπτίνη.
• Μειώστε τα τριγλυκερίδια σας: Τα υψηλά τριγλυκερίδια μπορούν να αποτρέψουν τη μεταφορά της λεπτίνης από το αίμα σας στον εγκέφαλό σας. Ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε τα τριγλυκερίδια είναι να μειώσετε την πρόσληψη υδατανθράκων.
• Καταναλώστε πρωτεΐνη: Η κατανάλωση πρωτεϊνών μπορεί να προκαλέσει αυτόματη απώλεια βάρους, η οποία μπορεί να προκύψει από τη βελτίωση της ευαισθησίας στη λεπτίνη.

Αν και δεν υπάρχει απλός τρόπος για να εξαλείψετε την αντίσταση στη λεπτίνη, μπορείτε να κάνετε μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορεί να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής σας.

Η κατώτατη γραμμή

 Η αντίσταση στη λεπτίνη μπορεί να είναι ένας από τους κύριους λόγους που οι άνθρωποι παίρνουν βάρος και δυσκολεύονται να το χάσουν.

Έτσι, η παχυσαρκία συνήθως δεν προκαλείται από απληστία, τεμπελιά ή έλλειψη θέλησης.

Αντίθετα, παίζουν επίσης ισχυρές βιοχημικές και κοινωνικές δυνάμεις. Η δυτική δίαιτα ειδικότερα μπορεί να είναι η κύρια κινητήρια δύναμη της παχυσαρκίας.

Εάν ανησυχείτε ότι μπορεί να είστε ανθεκτικοί στη λεπτίνη, υπάρχουν πολλά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να ζήσετε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής – και πιθανώς να βελτιώσετε ή να αντιστρέψετε την αντίστασή σας.