Ο Michael Boyle έχει προτείνει μια νέα θεωρητική προσέγγιση στο τρόπο προπόνηση. Ξεκινώντας από το μηδέν, η νέα αυτή προσέγγιση αναλύει το πώς η κάθε άρθρωση ή σειρά αρθρώσεων έχει μια συγκεκριμένη λειτουργία (κινητικότητα ή σταθερότητα) και είναι επιρρεπής σε συγκεκριμένα προβλέψιμα προβλήματα δυσλειτουργίας (υπο-κινητικότατα ή αστάθεια). Ως αποτέλεσμα, κάθε άρθρωση έχει ειδικές ανάγκες προπόνησης. Ο πίνακας που ακολουθεί παρέχει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις ανάγκες των αρθρώσεων σε κινητικότητα και σταθερότητα. Αν παρατηρήσετε τον πιο κάτω πινάκα από πάνω προς τα κάτω θα διαπιστώσετε ότι η σειρά αναφοράς των αρθρώσεων ξεκινά από εκείνες που βρίσκονται στο κάτω μέρος του σώματος και ανεβαίνει προς τα πάνω.
Αρθρώσεις | Χρειάζεται προπόνηση |
Ποδοκνημική | Κινητικότητα |
Γόνατα | Σταθερότητα |
Ισχία | Κινητικότητα προς όλα τα επίπεδα |
Οσφυϊκή μοίρα | Σταθερότητα |
Θωρακική μοίρα | Κινητικότητα |
Ωμοπλατοθωρακική | Σταθερότητα |
Γληνοβραχιόνια | Κινητικότητα |
Επίσης, μπορείτε να παρατηρήσετε ότι οι ανάγκες των αρθρώσεων εναλλάσσονται μεταξύ από κινητικότητας και σταθερότητας όσο προχωρά η κινηματική αλυσίδα των αρθρώσεων. Αν και είναι υπερβολικά απλοϊκό, σύμφωνα με αυτή την θεωρία, εάν μια άρθρωση που χρειάζεται κινητικότητα έχει υπο-κινητικότητα, θα προκαλέσει αυξημένη κινητικότητα “κάλυψη το κενού”, στην παρακείμενη άρθρωση. Συνήθως, αυτή η “αντισταθμιστική κίνηση» εμφανίζεται στην επόμενη προς τα πάνω άρθρωση του σώματος. Για παράδειγμα, αν η ποδοκνημική έχει υπο-κινητικότητα (κυρίως στο εγκάρσιο επίπεδο), θα προκαλέσει αυξημένη κινητικότητα στο γόνατο. Αυτή η τροποποίηση είναι σχεδόν αναπόφευκτο να οδηγήσει σε κάποιο είδος πόνου ή τραυματισμού.
Τα πιο κλασικό παράδειγμα είναι η κάτω πλάτη. Είναι προφανές με βάση τις εξελίξεις της τελευταίας δεκαετίας στην προπονητική ότι χρειαζόμαστε την σταθερότητα του πυρήνα. Επίσης, είναι προφανές ότι πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από πόνους στην πλάτη. Το ενδιαφέρον έγκειται στη θεωρία δημιουργίας του πόνου στην κάτω πλάτη. Σύμφωνα, με την θεωρία αυτή το αίτιο είναι η απώλεια της κινητικότητας του ισχίου.
Η διαδικασία είναι απλή:
- Μειωμένη κινητικότητα ποδοκνημικής προκαλεί πόνο στο γόνατο.
- Μειωμένη κινητικότητα ισχίου προκαλεί πόνο στην κάτω πλάτη.
- Μειωμένη θωρακική κινητικότητα προκαλεί πόνο στον ώμο ή και στον αυχένα.
Κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει αλλάξει ο τρόπο προπόνηση, από την προπόνηση απομονωμένων μυών ή μυϊκών ομάδων στην λειτουργικής προπόνησης. Η κατεξοχήν φράση της λειτουργικής προπόνησης “προπονούμε την κίνηση και όχι τους μύες” συμφώνα με αυτή την θεωρητική προσέγγιση, τροποποιείται και γίνεται “προπονούμε με βάση τις ανάγκες της κάθε άρθρωσης”. Επίσης, η προσέγγιση αυτή συσχετίζει τους τραυματισμούς με την ορθή λειτουργία των αρθρώσεων ή πιο σωστά με την αρθρική δυσλειτουργία. Δηλαδή, προβλήματα σε μια άρθρωση συνήθως συνοδεύονται με πόνο σε μια άλλη άρθρωση που βρίσκεται πάνω ή κάτω από αυτήν.
Ποδοκνημική άρθρωση (κινητικότητα)
Με βάση τα πιο πάνω και αρχίζοντας με τον ποδοκνημική, αυτή η διαδικασία σκέψης φαίνεται να έχει νόημα. Για παράδειγμα ένας μπασκετμπολίστας με υπο-κινητικότητα στην ποδοκνημική, κατά τη φάση προσγείωσης ενός άλματος η πίεση θα μεταφέρεται στο γόνατο. Αυτό επιβεβαιώνεται με την άμεση συσχέτιση μεταξύ της ακαμψίας των παπουτσιών των καλαθοσφαιριστών και την χρήση ταινιών σταθεροποίησης της ποδοκνημικής με την ψηλή συχνότητα εμφάνισης χονδρομαλάκυνση της επιγονατίδας στους καλαθοσφαιριστές. Επίσης, έχει διαπιστωθεί ότι πολλοί από τους αθλητές, με πόνους στα γόνατα έχουν και πρόβλημα κινητικότητας στην ποδοκνημική. Πολλές φορές αυτό, είναι επακόλουθο ενός διαστρέμματος της ποδοκνημικής και της επακόλουθης στήριξης με ταινίες σταθεροποίησης.
Η υπο-κινητικότητα της ποδοκνημικής μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλες τις παραπάνω αρθρώσεις, πράγμα που παρατηρείται συχνά κατά την λειτουργική αξιολόγηση στο βαθέως καθίσματος. Κατά την εκτέλεση του βαθέως καθίσματος μπορούμε να δούμε ακόμα και τα χέρια να κάμπτονται προς τα μπρός (αυτό τεχνικά είναι δεν είναι λάθος αν συμβαδίζει με κλίση του κορμού). Η εκτέλεση του καθίσματος με τα τροποποιημένα κριτήρια δηλαδή η ανύψωση της φτέρνας (αν το πρόβλημα οφείλεται στην ποδοκνημική), προκαλεί μια γενικευμένη βελτίωση σε όλο το σύστημα. Αυτό φυσικά μας δείχνει ότι το πρόβλημα ήταν στην κινητικότητα της ποδοκνημικής.
Όσον αφορά την προπόνηση της ποδοκνημικής θα πρέπει να μην εστιάζουμε μόνο στις διατάσεις. Θα πρέπει να μπορούμε να διαχωρίσουμε προβλήματα βράχυνσης και κινητικότητας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση αυτό μπορεί να γίνει με την διάταση γαστροκνημίου. Αν υπάρχει αίσθημα μεγάλου τεντώματος τότε το πρόβλημα οφείλεται σε βράχυνση, ενώ εάν το αίσθημα είναι κόλλημα το πρόβλημα οφείλεται στην υπο-κινητικότητα. Τα προβλήματα βράχυνσης βελτιώνονται με διάταση ενώ τα προβλήματα κινητικότητας με ασκήσεις κινητικότητας.
Άρθρωση γονάτου (σταθερότητα)
Η άρθρωση του γόνατο έχει ελάχιστη στροφική ελευθερία και χρειάζεται σταθερότητα. Παραδοσιακά οι ασκήσεις που γίνονται με σκοπό την ενδυνάμωση μυών του γονάτου ήταν τα καθίσματα και η άρση θανάτου με τεντωμένα πόδια. Τα καθίσματα και οι άρσεις θανάτου μπορεί να είναι καλές ασκήσεις, αλλά αν εκτελεστούν από άτομα με υπο-κινητικότητα στην ποδοκνημική ή στο ισχίου, υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού στο κάτω μέρος της πλάτης. Αυτά βεβαία αφορούν την παλιά σχολή, αφού σήμερα χρησιμοποιούμε την προπόνηση της πρόσθιας και οπίσθιας κινηματικής αλυσίδας.
Το βασικό πρόβλημα στον τομέα της προπόνησης της άρθρωσης του γονάτου είναι η οπίσθια κινηματική αλυσίδα, η όποια αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμού στην κάτω πλάτη. Ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να προπονήσουμε την οπίσθια αλυσίδα θα πρέπει να αποτρέπει την κινητικότητα στην κάτω πλάτη.
Άρθρωση γονάτου (σταθερότητα)
Η άρθρωση του γόνατο έχει ελάχιστη στροφική ελευθερία και χρειάζεται σταθερότητα. Παραδοσιακά οι ασκήσεις που γίνονται με σκοπό την ενδυνάμωση μυών του γονάτου ήταν τα καθίσματα και η άρση θανάτου με τεντωμένα πόδια. Τα καθίσματα και οι άρσεις θανάτου μπορεί να είναι καλές ασκήσεις, αλλά αν εκτελεστούν από άτομα με υπο-κινητικότητα στην ποδοκνημική ή στο ισχίου, υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού στο κάτω μέρος της πλάτης. Αυτά βεβαία αφορούν την παλιά σχολή, αφού σήμερα χρησιμοποιούμε την προπόνηση της πρόσθιας και οπίσθιας κινηματικής αλυσίδας.
Το βασικό πρόβλημα στον τομέα της προπόνησης της άρθρωσης του γονάτου είναι η οπίσθια κινηματική αλυσίδα, η όποια αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμού στην κάτω πλάτη. Ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να προπονήσουμε την οπίσθια αλυσίδα θα πρέπει να αποτρέπει την κινητικότητα στην κάτω πλάτη.
Οσφυϊκή μοίρα (σταθερότητα)
Η οσφυϊκή μοίρα αποτελείται από μια σειρά αρθρώσεων που έχουν ανάγκη από σταθερότητα, όπως προκύπτει από το σύνολο των ερευνών στον τομέα της σταθερότητας του πυρήνα. Περιέργως ωμός, το μεγαλύτερο λάθος που βλέπουμε μέχρι σήμερα είναι, προπονητές να επιδίδονται σε μια δραστική προσπάθεια να αυξήσεις του στατικό και του ενεργειακό εύρος κίνησης σε μια περιοχή που χρειάζεται προφανώς σταθερότητα. Τόσο Sahrmann (Diagnosis and Treatment of Movement Impairment Syndromes) και James A. Porterfield (Mechanical Low Back Pain: Perspectives in Functional Anatomy) δηλώνουν ότι προσπάθεια να αυξήσουμε το εύρος κινήσει της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης δεν συνιστάται και είναι επικίνδυνη.
Θωρακική μοίρα (κινητικότητα)
Η θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης είναι η περιοχή για την οποία φαίνεται να γνωρίζουμε τα λιγότερα. Πολλοί φυσιοθεραπευτές συνιστούν την αύξηση της κινητικότητας της θωρακικής μοίρας, αν και λίγοι φαίνονται να έχουν συγκεκριμένο τρόπο να το κάνουν. Ο Shirley Sahrmann ενισχύει την άποψη αυτή και υποστήριξε την ανάπτυξη του θωρακικού κινητικότητας και τον περιορισμό της οσφυϊκής κινητικότητας. Τα επόμενα χρόνια θα δούμε σίγουρα μια αυξήσει των ασκήσεις που αποσκοπούν στην κινητικότητας της θωρακικής μοίρας. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, ασκήσει η οποίες μπορούν να φανούν χρήσιμες είναι έσω και έξω στροφή της θωρακική μοίρας από την τετράποδη θέση.
Ωμοπλατοθωρακικής άρθρωση (σταθερότητα)
Καθώς συνεχίζουμε την κινηματική αλυσίδα των αρθρώσεων, φτάνουμε στην ωμοπλατοθωρακικής άρθρωση. Η άρθρωση αυτή αποτελεί την σύνδεση των ώμων με τον πύρινα και είναι το κλειδί για την υγιή της ωμικής ζώνης. Με βάση την λογική της θεωρίας αυτής, η άρθρωση αυτή χρειάζεται σταθερότητα, εντούτοις σπάνια προπονείτε και συνήθως είναι αδυνατεί.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι πίεσης στήθους από ύπτια θέση προκαλούν τενοντίτιδες στον ωμούς. Ενώ ο Charles Poliquin έχει μιλήσει πολλές φορές ότι η αύξηση της δύναμις στη κάτω μοίρα του τραπεζοειδή βοηθά στην καλεί υγιή της ωμικής ζώνης. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι αθλητές δεν προπονούνται σχεδόν καθόλου το πίσω μέρος του σώματος και δεν εντάσσουν κωπηλατικές άσκηση στα προγράμματα τους. Αν κάνουν κωπηλατική ασκήσει, τους αρέσει να την εκτελούν από όρθια θέση με κάμψει του κορμού, η οποία θέτει σε κίνδυνο την οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Οι ασκήσει ενδυνάμωσης της κάτω μοίρα τραπεζοειδή, καθώς και ασκήσεις που έχουν γίνει γνώστες ως Y, T, W και L ή U έχουν όλες ως στόχο τους σταθεροποιητές της ωμοπλάτης.
Γληνοβραχιόνιας άρθρωση (Κινητικότητα)
Η γληνοβραχιόνιας άρθρωση είναι παρόμοια με την άρθρωση του ισχίο, έχει σχεδιαστεί για να παρέχει κινητικότητα. Η λειτουργικότητα της γληνοβραχιόνιας είναι έντονα συνυφασμένη με την ωμοπλατοθωρακικής άρθρωσης. Η ωμοπλατοθωρακικής άρθρωσης είναι η σταθερή βάση που επιτρέπει την κινήσει των ώμο κατά την προπόνηση.
Οι καλύτερες ασκήσεις για την γληνοβραχιόνιας άρθρωση σε πρώτο επίπεδο είναι οι διαφάνειες στο τοίχου. Οι διαφάνειες στο τοίχο συνδυάζουν την κινητικότητα τη γληνοβραχιόνιας και την σταθερότητα της ωμοπλατοθωρακικής άρθρωση.
Το κλειδί για την σωστή εκτέλεση των ασκήσεων αυτών είναι να γίνει προσαγωγή και κατάσπαση στις ωμοπλάτες. Η κίνηση είναι παροιμία με της πίεση ώμων. Πολλοί αρχάριοι θα νιώσουν κράμπα στο κάτω μοίρα του τραπεζοειδή ή και ρομβοειδή στην προσπάθειά εκτελέσει αυτή της άσκηση. Κατά την εκτέλεση οι βραχίονες πρέπει να είναι σε επαφή με το τείχος, ενώ οι ωμοπλάτες να μένουν κάτω και σε προσαγωγή. Μην εκπλαγείτε αν δεν μπορεί να εκτελεστή αύτη την άσκηση, Θα πάρει κάποιο χρόνο. Η άσκηση πρέπει να γίνεται στο εύρος που δεν προκαλεί πονώ έστω και αν αυτό είναι μικρό, σιγά σιγά θα βελτιωθεί. Άλλες πιο προοδευτικές ασκήσεις η όποιες μπορούν να συνδυάσου την κινητικότητα γληνοβραχιόνιας και την σταθερότητας της ωμοπλατοθωρακικής είναι οι άσκησης σε ελβετικές μπάλες, οι κάμψει σε BOSU καθώς και μονομερή ασκήσει με αλτήρες.
Επίλογος
Κλίνοντας αυτό το κεφαλαίο θα ήταν χρήσιμο να δώσουμε και την δική μας άποψης σε αυτή την θεωρητική προσέγγιση. Σίγουρα αν έχουμε καλύτερη κινητικότητα στην ποδοκνημική, στο ισχίο, στην θωρακική μοίρα και στην γληνοβραχιόνιας αυτό θα έχει θετική επίδραση. Αντιστοιχία, η αυξήσεις της σταθερότητας στο γόνατο, στο ισχίο στην οσφυϊκή μοίρα και ωμοπλατοθωρακικής θα έχει και αυτό θετική επίδραση. Τώρα στο ερώτημα π.χ ανά δεν πρέπει να κάνουμε ασκήσει σταθεροποίηση της ποδοκνημική ή να θα κάνουμε να είναι λίγε ή πολλές, η δική μας τοποθέτηση είναι ότι αυτό έγκειται στο κάθε προπονητή φυσικής κατάσταση. Σίγουρα ώμος δεν είναι προς όφελος κανενός αθλητής ο οποίος π.χ. παρουσιάζει υπο-κινητικότητα στη ποδοκνιμη, ο προπονητής να προσπαθεί να του αυξήσει μόνο την σταθερότητα.