Η εφαρμογή της βοτουλινικής τοξίνης καλύπτει πλέον μεγάλο μέρος της καθημερινής πρακτικής στην Αισθητική Ιατρική, παρέχοντάς του ένα καινούργιο πεδίο επιστημονικής εξέλιξης, και ταυτόχρονα δίνει ένα μοναδικό όπλο για επίλυση ορισμένων αισθητικών προβλημάτων.
1. Γιατί η εφαρμογή της βοτουλινικής τοξίνης στην εποχή μας είναι η συχνότερα εφαρμοζομένη ιατρική αισθητική πράξη παγκοσμίως;
Γιατί είναι μέθοδος απλή, εύχρηστη, αποτελεσματική, επαναλαμβανόμενη, δεν απαιτεί χρόνο αποκατάστασης, ασφαλής όταν τηρούνται οι κανόνες ορθής εφαρμογής.
2. Τι είναι η βοτουλινική τοξίνη και ποιός ο μηχανισμός δράσεώς της;
Η βοτουλινική τοξίνη τύπου Α παράγεται από το βακτηρίδιο Clostiridium botulinum και προκαλεί παροδική αδρανοποίηση των γραμμωτών μυϊκών ινών δρώντας στις νευρομυϊκές συνάψεις. Αυτό επιτυγχάνεται λόγω αναστολής απελευθέρωσης της ακετυλοχολίνης στις προσυναπτικές απολήξεις μέσω της αποδόμησης της SNAP-25, μιας πρωτεΐνης η οποία είναι απαραίτητη για την επιτυχημένη προσκόλληση και απελευθέρωση της ακετυλοχολίνης από τα κυστίδια που ανευρίσκονται εντός των νευρικών απολήξεων.
3. Ποιές είναι οι ενδείξεις της εφαρμογής της βοτουλινικής τοξίνης στην σύγχρονη δερματολογία;
Αισθητική:
- βελτίωση δυναμικών ρυτίδων &
- διορθωση ασυμμετρίας και περιγράμματος προσώπου.
Θεραπευτική:
- βελτίωση υπεριδρωσίας μασχαλών, παλαμών και πελμάτων
4. Ποιές είναι οι αντενδείξεις στην εφαρμογή της βοτουλινικής τοξίνης;
- Σε άτομα με νευρομυϊκές νόσους (μυασθενεία Gravis, σύνδρομο Evaton – Lambert).
- Σε αλλεργία σε κάποια από τα σστατικά του προϊόντος ή σε παρουσία φλεγμονής στην περιοχή εφαρμογής.
- Σε λήψη φαρμάκων που παρεμβαίνουν στη νευρμυίκή σύναψη ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της βοτουλινικής τοξίνης (αμινογλυκοσίδες, πενικιλλαμίνη, quinine, αναστολείς διαύλων ασβεστίου).
- Σε εγκυμοσύνη και θηλασμό
5. Τι πρέπει να γνωρίζει οσθενής όσον αφορά την εφαρμογή της βοτουλινικής τοξίνης στην αισθητική δερματολογία;
- Ουσιαστικά είναι μία κατά πλειοψηφία υπερεκλεκτική ενδομυϊκή έγχυση.
- Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι έμμεσο – παροδικό.
- Η εφαρμογή της τοξίνης έχει και προληπτικό χαρακτήρα.
- Το αποτέλεσμα ξεκινά την 4η ημέρα από της εφαρμογής και κορυφώνεται την 20η ημέρα.
- Είναι αμιγώς ιατρική πράξη και θα πρέπει να τηρούνται αυστηρώς οι κανόνες ορθής εφαρμογής, άλλως λογχεύει ο κίνδυνος εμφάνισης παρενεργειών.
6. Τι αξιολογεί ο ιατρός στον / στην υποψήφιο πριν από την έναρξη της εφαρμογής της βοτουλινικής τοξίνης;
- ηλικία
- φύλο
- βαθμό ηλιακής ελάστωσης
- προηγηθείσες επεμβάσεις ή ατυχήματα
- παρουσία ασυμμετρίας
- έλεγχος της θέσεως των οφρύων και των γωνιών
- έλεγχος της λειτουργικής συμπεριφοράς των μυών (σύσπαση των μυών σύμφωνα με την έκφραση του συναισθήματος)
- τις προσδοκίες του ασθενούς
- το ψυχολογικό υπόστρωμα και
- παράλληλα λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού.
7. Πως κατατάσσονται οι υποψήφιοι / ες σύμφωνα με την σύσπαση των μυών και έκφραση του συναισθήματος;
Α. Kinetic pattern (Ο ιδανικός ασθενής):Οι ασθενείς έχουν καλό έλεγχο της έκφρασης του προσώπου τους. Οι μύες τους συστέλλονται σύμφωνα με τον τύπο και το επίπεδο του συναισθήματος που θέλουν να εκφράσουν, δηλαδή έχουν την ικανότητα να κινούν τους μύες τους όποτε θέλουν.Β. Hyperkinetic pattern: Οι ασθενείς δεν μπορούν να κινήσουν τους μύες τους ανάλογα με τον τύπο και την ένταση του συναισθήματος που βιώνουν. Οι μύες του προσώπου συστέλλονται ακαριαία ακόμα και όταν δεν βιώνουν κάποιο συγκεκριμένο συναίσθημα. Στη διεξαγωγή μίας ήρεμης συζήτησης, μπορεί να συστέλλουν το μετωπιαίο και τον επισκύνιο μυ εναλλάξ και επαναλαμβανόμενα. Το πρόσωπο με το οποίο συζητάνε αποσπάται από τη συζήτηση λόγω των συνεχών κινήσεων. Όταν ο ασθενής θέλει να εκδηλώσει πραγματικό θυμό ή έκπληξη, τότε το συναίσθημα χάνεται μέσα στις ανεξέλεγκτες μυϊκές συστολές.
Γ. Hypertonic pattern: Oι ασθενείς έχουν έντονες γραμμές στο πρόσωπό τους, που είναι το αποτέλεσμα της κίνησης των μυών του προσώπου τους για πολλά χρόνια. Mπορεί να μην εμφανίζουν κανένα σημάδι χαλάρωσης ή χαράς, διότι ο επισκύνιος και ο πυραμοειδής μυς δεν μπορούν να χαλαρώσουν. Βαθιές ρυτίδες ανάμεσα στα μάτια τους ή μόνιμη σύσπαση των γωνιών του στόματος μπορεί να καταστήσει ανέφικτη την έκφραση συναισθημάτων. Για τον παρατηρητή, εμφανίζονται συνεχώς σε ένταση, σκυθρωποί, αγχωμένοι, δυσαρεστημένοι ή θυμωμένοι.
Δ. Hypokinetic pattern: Οι ασθενείς εμφανίζουν μείωση της μυϊκής κίνησης λόγω της κανονικής έκφρασης τους ή λόγω του αποτελέσματος της θεραπείας με βουτυλινική τοξίνη. Αυτό είναι το υπόδειγμα της μυϊκής αντίδρασης που προσπαθούμε να επιτύχουμε με τη θεραπεία μας, δηλαδή: πολύ λιγότερη κίνηση, παράλληλα όμως με την ύπαρξη φυσικής κίνησης. Υπάρχουν μερικοί μύες που θέλουμε να καταστούν υποκινητικοί, ενώ άλλοι πρέπει να είναι υποτονικοί.
Ε. Hypotonic pattern: Οι ασθενείς εμφανίζουν έλλειψη έκφρασης, παρουσιάζονται καταθλιπτικοί και χωρίς ενέργεια. Αν επιθυμούμε μεγαλύτερο ανορθωτικό αποτέλεσμα, (lifting effect) κρίνεται σκόπιμη η πρόκληση υποτονικής αντίδρασης στους καθελκτήρες μύες, έτσι ώστε οι ανελκτήρες μύες να δουλεύουν περισσότερο αποτελεσματικά.
8. Ποιός είναι ο στόχος της εφαρμογής της βοτουλινικής τοξίνης;
- Αποδυνάμωση, όχι παράλυση του μυ.
- Δημιουργία ενός ξεκούραστου, χαρούμενου, λαμπερού προσώπου, μέσα από την μοναδικότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ατόμου.
- Πρόληψη μέσα από την παροδική ακινητοποίηση μυών.
- Όχι αισθητικές ακρότητες-υπερβάσεις – υπερθεραπείες.
9. Πως γίνεται η αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος της αισθητικής εφαρμογής της βοτουλινικής τοξίνης στο πρόσωπο;
Παράμετροι που λαμβάνονται υπόψιν στην αξιολόγηση είναι: Η διάρκεια ακινητοποίησης των μυών καιη εξάλειψη των ρυτίδων
ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ
Α. Άριστο αποτέλεσμα (διάρκεια ακινητοποίησης > ή = 6 μήνες πλήρης εξάλειψη ρυτίδων έκφρασης):
Επιτυγχάνεται:
- σε γυναίκες ηλικίας 30-45 ετών
- σε kinetic pattern σε απουσία ηλιακής ελάστωσης.
- σε εφαρμογή εκτός καλοκαιριού
Β. Ικανοποιητικό αποτέλεσμα (διάρκεια ακινητοποίησης 3 με 4 μήνες βελτίωση όχι εξάλειψη ρυτίδων έκφρασης):
Παρατηρείται:
- σε άρρενες ηλικίας 35-50 ετών.
- σεγυναίκες ηλικίας 45-55 ετών, με έντονη ηλιακή ελάστωση.
- σε hyperkinetic pattern ασθενή.
- σε εφαρμογή κατά την καλοκαιρινή περίοδο. πιθανόν να απαιτηθεί εφαρμογή εμφυτεύματος για διόρθωση των ρυτίδων.
Γ. Φτωχό αποτέλεσμα (διάρκεια ακινητοποίησης 2 μήνες παραμονή ρυτίδων έκφρασης):
Παρατηρείται:
- σε ανεπαρκή χορήγηση τοξίνης
- σε μεγάλη αραίωση της τοξίνης.
- σε ηλικίες > 60-65 ετών.
- σε hypertonic pattern ασθενείς.
- σε περιπτώσεις όπου χρειάζεται πάντα και η εφαρμογή εμφυτεύματος.
10. Η εφαρμοζομένη δοσολογία είναι ίδια σε όλους τους ασθενείς;
ΟΧΙ. Εξατομικεύεται – προσαρμόζεται. Μπορεί στον ίδιο ασθενή να είναι διαφορετική για τον ίδιο μυ στα δύο ημιμόρια του προσώπου. Ιδιαίτερα προσεκτικοί στην αρχική εφαρμογή, σύσταση για έναρξη με την μικρότερη δοσολογία για αξιολόγηση του αισθητικού αποτελέσματος και της αποδοχής της θεραπείας από τον ασθενή. Προσοχή για αποφυγή υπερθεραπείας: σε ηλικίες >6Ο ετών και σε άτομα hyperkinetic-hypertonic pattern.
11. Τι πρέπει να αποφεύγει η / ο ασθενής μετά την εφαρμογή της βοτουλινικής τοξίνης;
Βίαιο τρίψιμο ή μασάζ της περιοχής τις πρώτες ημέρες μετά την εφαρμογή. Έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Έντονη άσκηση. Solarium, Ham am, Sauna.Συσκευές στεγνώματος μαλλιών.Έντονη γυμναστική το πρώτο 48ωρο.
12. Ποια είναι η ηλικία έναρξης εφαρμογής της βοτουλινικής τοξίνης;
Επειδή πρωτίστως η δράση είναι προληπτική, η έγκαιρη έναρξη βοηθά στην διατήρηση μιας άριστης εικόνας στο πρόσωπο.
Προσωπική εμπειρία: γυναίκες >30 ετών με έντονη κινητικότητα δραστηριότητα των μυών προσώπου θα πρέπει μια φορά τον χρόνο να υποβάλλονται στην εφαρμογή προληπτικά.
13. Υπάρχει lifting με την εφαρμογή βοτουλινικής τοξίνης;
Όχι. Υπάρχει lifting effect. Επιτυγχάνεται με την ακινητοποίηση των καθελκτήρων μυών και διατήρηση της λειτουργίας των ανελκτήρων μυών του προσώπου.
14. Υπάρχει μεσοθεραπεία βοτουλινικής τοξίνης;
Υπάρχουν microinjections βοτουλινικής τοξίνης δηλαδή επιφανειακές εγχύσεις μεγάλης αραίωσης τοξίνης με σκοπό την βελτίωση της υφής του δέρματος και των επιφανειακών ρυτίδων χωρίς τροποποίηση της κινητικότητας των υποκειμένων μυών.
15. Μπορεί να συνδυασθεί με άλλες αισθητικές πράξεις;
Βεβαίως, με εφαρμογή υαλουρονικό οξύ και fractional laser οπότε το αποτέλεσμα ομολογομένως είναι εξαιρετικό, αρκεί να τηρείται από τον θεράποντα η σωστή χρονική αλληλουχία στην εφαρμογή των πράξεων.
16. Ποιές οι επιπλοκές από την εφαρμογή της βοτουλινικής τοξίνης στο πρόσωπο;
Συνήθως όταν τηρούνται οι κανόνες εφαρμογής οι επιπλοκές είναι σπάνιες. Τοπικά στα σημεία των εγχύσεων παρατηρείται ελαφρύ οίδημα – ερύθημα διαρκείας λεπτών, ή εκχυμώσεις. Σπάνια αναφέρεται κεφαλγία ολίγων ημερών ή ελαφρύ οίδημα του κάτω βλεφάρου. Οι σοβαρές επιπλοκές που αναφέρονται σε πλημμελή τεχνική ή υπερδοσολογία αφορούν την ασυμμετρία των φρυδιών, την πτώση των φρυδιών, την πτώση του άνω βλεφάρου και είναι πλήρως αναστρέψιμες.
17. Υπάρχουν περιπτώσεις μη επίτευξης οποιουδήποτε αποτελέσματος μετά από εφαρμογή βοτουλινικής τοξίνης;
Στην δεκατρεταετή εμπειρία μου στην εφαρμογή της βοτουλινικής τοξίνης είχα δύο περιστατικά. Σαφής επιστημονική αιτιολογία δεν υπάρχει. Πιθανώς να οφείλεται σε γονιδιακού τύπου αντοχή στην βοτουλινική τοξίνη επειδή αναφέρονταν σε πρώτη εφαρμογή. Όταν γίνεται μετά από πολλαπλές εφαρμογές τότε πιθανώς οφείλεται σε ανάπτυξη αντισωμάτων λόγω μη τήρησης του ασφαλούς μεσοδιαστήματος των 4-6μηνών μεταξύ δύο διαδοχικών εφαρμογών.
ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΕΓΧΥΣΕΩΝ
Εξαρτώνται από την την κινητική δραστηριότητα των μυών, την έκτασή τους, την ηλικία, το φύλο. Παρακάτω δίδονται σχηματικά τα πιθανά σημεία εγχύσεων ανά αισθητική περιοχή προσώπου:
