Η θερμοπληξία είναι μια απειλητική για τη ζωή επείγουσα ιατρική κατάσταση. Συνήθως προκαλείται όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους σε εξαιρετικά ζεστό και υγρό περιβάλλον, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί από υπερθερμασμένους εσωτερικούς χώρους.

Η θερμοπληξία είναι ο πιο σοβαρός τύπος θερμικής βλάβης που μπορεί να συμβεί. Προκαλείται από υπερθέρμανση του σώματος σε θερμοκρασία πυρήνα 40°C ή υψηλότερη.

Υπάρχουν δύο τύποι θερμοπληξίας:

• Θερμοπληξία κατά την άσκηση: Αυτός ο τύπος θερμοπληξίας προκαλείται συχνά από έντονη σωματική άσκηση που λαμβάνει χώρα σε εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της ζέστης.
• Μη ενεργή (κλασική) θερμοπληξία: Αυτός ο τύπος θερμοπληξίας επηρεάζει συχνά ηλικιωμένους και άτομα με χρόνιες, υποκείμενες παθήσεις όπως ο διαβήτης. Η κλασική θερμοπληξία μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά κατά τη διάρκεια αρκετών ωρών ή ημερών.

Όταν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η θερμοπληξία μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στα εσωτερικά όργανα του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου. Η θερμοπληξία χωρίς θεραπεία μπορεί επίσης να είναι θανατηφόρα.

Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε τα συμπτώματα και τις αιτίες της θερμοπληξίας, καθώς και στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα θερμοπληξίας μπορεί να εμφανιστούν γρήγορα ή καθυστερημένα. Η θερμοπληξία είναι πάντα επείγουσα ιατρική κατάσταση.

Οι ενήλικες άνω των 65 ετών και τα βρέφη είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη θερμοπληξία. Το ίδιο είναι και οι άνθρωποι που ασκούνται ή έχουν σωματικά απαιτητικές δουλειές που γίνονται σε εξωτερικούς χώρους σε ζεστό και υγρό περιβάλλον. Ωστόσο, ο καθένας μπορεί να υποστεί θερμοπληξία, επομένως είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα συμπτώματα.

Τα συμπτώματα της θερμοπληξίας περιλαμβάνουν:

• Υψηλό πυρετό (το δέρμα είναι ζεστό στο άγγιγμα)
• Υπερβολική εφίδρωση ή ξηρό δέρμα που δεν ιδρώνει (ανιδρωσία)
• Κράμπες στους μύες
• Γρήγορος παλμός και καρδιακός ρυθμός
• Χαμηλή πίεση αίματος
• Γρήγορη αναπνοή
• Απώλεια ισορροπίας
• Αποπροσανατολισμός
• Παράλογη ή ακανόνιστη συμπεριφορά
• Ζάλη
• Πονοκέφαλο
• Ναυτία και έμετος
• Αφυδάτωση (ξηροστομία και έντονη δίψα)
• Χαμηλή παραγωγή ούρων ή σκούρα ούρα
• Φυσική κατάρρευση
• Κώμα

Συμπτώματα θερμοπληξίας σε μωρά και παιδιά

Τα βρέφη και τα μικρά μωρά δεν έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν αποτελεσματικά τη θερμοκρασία του σώματος.

Η θερμοπληξία μπορεί να κλιμακωθεί σε επείγουσα ιατρική κατάσταση πολύ γρήγορα σε μωρά και μικρά παιδιά.

Τα συμπτώματα σε παιδιά και βρέφη μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πυρετός 39,4°C ή υψηλότερος
• Απώλεια συνείδησης
• Ζεστό, ξηρό ή ιδρωμένο δέρμα
• Κόκκινο, κοκκινισμένο δέρμα
• Γρήγορος παλμός ή καρδιακός ρυθμός
• Ρηχή αναπνοή
• Λήθαργος ή νωθρότητα
• Σύγχυση

Αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα εάν υποψιάζεστε θερμοπληξία στο παιδί σας, ειδικά εάν έχει βρεθεί σε περιβάλλον με υψηλή θερμοκρασία.

Αιτίες

Η θερμοπληξία συνήθως προκαλείται όταν βρίσκεστε σε περιβάλλον που είναι πολύ ζεστό και υγρό. Η κατανάλωση αλκοόλ, η μη επαρκής κατανάλωση νερού ή η χρήση βαριών ή σκούρων ενδυμάτων σε ζεστό περιβάλλον μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο.

Ορισμένες καταστάσεις υγείας, όπως ο διαβήτης τύπου 1 και ο διαβήτης τύπου 2, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο θερμοπληξίας.

Αν και δεν είναι αιτία, η ηλικία μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύνου. Είναι πιο δύσκολο για μωρά και ενήλικες άνω των 65 ετών να ρυθμίσουν την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος. Αυτό μπορεί να κάνει τα άτομα σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες πιο επιρρεπή σε θερμοπληξία σε περίπτωση υπερθέρμανσης.

Σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, η θερμοπληξία μπορεί να είναι πιο πιθανό να συμβεί σε υπερθερμασμένους εσωτερικούς χώρους παρά σε εξωτερικούς χώρους. Η επίσκεψη σε κέντρα ψύξης ή η εγκατάσταση ανεμιστήρων και κλιματισμού μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε αυτό το σενάριο.

Πότε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια

Η θερμοπληξία είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση που απαιτεί πάντα άμεση βοήθεια και θεραπεία.

Εάν ένα μωρό ή μικρό παιδί έχει συμπτώματα θερμοπληξίας και βρεθεί σε περιβάλλον όπως ένα ζεστό δωμάτιο χωρίς αέρα ή ζεστό αυτοκίνητο, καλέστε το 112 ή τις τοπικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης ή μεταφέρετε το αμέσως σε μια μονάδα έκτακτης ανάγκης.

Τα συμπτώματα θερμοπληξίας μπορεί επίσης να είναι σημάδι μιας λιγότερο σοβαρής ασθένειας που σχετίζεται με τη θερμότητα, όπως η θερμική εξάντληση. Μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποια κατάσταση αντιμετωπίζετε εσείς ή το άτομο που πάσχει. Για το λόγο αυτό, αναζητάτε πάντα άμεση ιατρική βοήθεια για συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν θερμοπληξία.

Για την αντιμετώπιση της θερμοπληξίας απαιτείται:

• Άμεση μεταφορά του πάσχοντα σε δροσερό και σκιερό μέρος.
• Αφαίρεση ενδυμάτων.
• Αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.
• Ψύξη του σώματος με κάθε διαθέσιμο μέσο: Έκθεση σε ρεύμα ψυχρού αέρα (βεντάλια, χαρτόνι), βυθίζοντας το σώμα σας σε λουτρό πάγου ή λουτρό κρύου νερού,  ενεργοποίηση κλιματιστικών, κάλυψη του σώματος με πετσέτες ποτισμένες σε δροσερό νερό και συχνή αλλαγή τους, ακόμη και παγοκύστες.
• Χορήγηση υγρών εάν η κατάσταση του ασθενούς το επιτρέπει.

Η ιατρική αξιολόγηση και η θεραπεία θα πρέπει να αναζητηθούν ακόμη, ακόμα κι αν αισθάνεστε καλύτερα μετά τη λήψη αυτών των μέτρων.

Ιατρική διάγνωση και θεραπεία

Η θερμοπληξία συνήθως διαγιγνώσκεται μέσω φυσικής εξέτασης και αξιολόγησης των συμπτωμάτων. Εάν υπάρχει υποψία ή διάγνωση θερμοπληξίας, πιθανότατα θα παρακολουθεί τη θερμοκρασία σας χρησιμοποιώντας ένα θερμόμετρο σε έναν καθετήρα Foley, που είναι ένας τύπος ουροποιητικού καθετήρα. Αυτό επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση.

Μόλις λάβετε μια διάγνωση, θα σας δοθεί ιατρική θεραπεία που έχει σχεδιαστεί για να μειώσει τη θερμοκρασία του πυρήνα του σώματός σας. Ένας επαγγελματίας υγείας μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορες τεχνικές για να μειώσει τη θερμοκρασία σας όπως:

• Εμβάπτιση σε κρύο νερό
• Εξατμιστική ψύξη, η οποία χρησιμοποιεί θολό νερό και φυσώντας αέρα
• Κουβέρτες ψύξης
• Παγοκύστες
• Ψυχόμενα ενδοφλέβια (IV) υγρά
• Πλύση με κρύο νερό (οι καθετήρες που περιέχουν κρύο νερό εισάγονται στο ορθό ή στο λαιμό)

Η ψύξη του σώματος είναι απαραίτητη για τη μείωση του κινδύνου επιπλοκών από θερμοπληξία, όπως καρδιακή, εγκεφαλική ή νεφρική βλάβη. Εάν έχετε χάσει τις αισθήσεις σας, η ψύξη θα συνεχιστεί κατά τη διάρκεια της ανάνηψης.

Κατά τη διαδικασία ψύξης, η θερμοκρασία σας θα παρακολουθείται συνεχώς για υποθερμία.

Φάρμακα, όπως μυοχαλαρωτικά, μπορεί να χορηγηθούν για να σταματήσει το ρίγος. Το ανεξέλεγκτο ρίγος μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία του σώματος και θα πρέπει να αποφεύγεται. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν φάρμακα για την πρόληψη των επιληπτικών κρίσεων.

Εάν χρειαστεί, μπορείτε να λάβετε ενδοφλέβια υγρά για τη θεραπεία της αφυδάτωσης.

Μόλις σταθεροποιηθείτε, ένας γιατρός ή επαγγελματίας υγείας μπορεί να συστήσει εξετάσεις για να προσδιορίσει εάν οι μύες ή τα εσωτερικά όργανα έχουν υποστεί βλάβη.

Οι δοκιμές περιλαμβάνουν:

• Απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Εξετάσεις αίματος για τη μέτρηση των επιπέδων αερίων στο αίμα, νατρίου και καλίου
• Εξέταση ούρων για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας
• Τεστ μυϊκής λειτουργίας

Η θερμική αστάθεια, ή το πρόβλημα με τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, είναι συνηθισμένο μετά από θερμοπληξία. Μπορεί να παραμείνετε στο νοσοκομείο υπό παρακολούθηση για μία ή δύο ημέρες, ακόμα κι αν δεν εμφανίστηκαν επιπλοκές.

Αποκατάσταση

Η ηλικία, η γενική υγεία  και οι υποκείμενες παθήσεις θα επηρεάσουν τη διαδικασία αποκατάστασης. Το ίδιο και οι επιπλοκές που μπορεί να έχετε αντιμετωπίσει από τη θερμοπληξία.

Μπορείτε να περιμένετε ότι η θερμοκρασία του σώματός σας θα κυμαίνεται περισσότερο από το συνηθισμένο για αρκετές εβδομάδες. Η ανάπαυση και η αποφυγή της σωματικής άσκησης θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όπως και τα προληπτικά μέτρα που μειώνουν τον κίνδυνο ενός άλλου περιστατικού.

Ένας επαγγελματίας υγείας θα συστήσει εξετάσεις παρακολούθησης που αξιολογούν τη λειτουργία των νεφρών και του ήπατος κατά τη διάρκεια και μετά την ανάρρωση. Συζητήστε τυχόν ασυνήθιστα συμπτώματα με έναν γιατρό, όπως μειωμένη παραγωγή ούρων, μπερδεμένη σκέψη ή δυσκολία στην αναπνοή.

Πρόληψη

Ακολουθώντας αυτές τις συμβουλές μπορεί να μειώσετε τον κίνδυνο θερμοπληξίας και άλλων ασθενειών που σχετίζονται με τη ζέστη:

• Μείνετε ενυδατωμένοι πίνοντας άφθονο νερό ή αθλητικά ποτά που περιέχουν ηλεκτρολύτες.
• Μειώστε τον χρόνο που περνάτε σε εξωτερικούς χώρους σε πολύ ζεστό καιρό.
• Όταν βρίσκεστε έξω φορέστε ελαφριά, ανοιχτόχρωμα ρούχα που είναι φαρδιά.
• Εγκαταστήστε κλιματιστικά ή χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες όταν βρίσκεστε σε εσωτερικούς χώρους.
• Αποφύγετε την άσκηση και άλλους τύπους έντονης ή ακραίας σωματικής δραστηριότητας σε εξωτερικούς χώρους όταν έχει ζέστη και υγρασία.
• Θα πρέπει επίσης να αποφύγετε να αφήνετε ένα παιδί, ένα ζώο ή έναν ενήλικα σε έναν κλειστό ζεστό χώρο, όπως ένα αυτοκίνητο ή ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρα που δεν είναι κλιματιζόμενο.

Απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις:

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ θερμοπληξίας και θερμικής εξάντλησης;

Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο είναι η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος. Με τη θερμική εξάντληση, ένα άτομο έχει κεντρική θερμοκρασία σώματος γύρω στους 38°C. Με τη θερμοπληξία, η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος ενός ατόμου φτάνει τους 40°C ή υψηλότερη.

Η θερμική εξάντληση δεν είναι επείγουσα ιατρική κατάσταση, αλλά η θερμοπληξία είναι.

Μπορείς να πεθάνεις από θερμοπληξία;

Ναί. Όταν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η θερμοπληξία μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια οργάνων, εγκεφαλική βλάβη και σε σοβαρές περιπτώσεις, θάνατο.

Πόσο διαρκεί η θερμοπληξία;

Εάν έχετε θερμοπληξία, όσο πιο γρήγορα λάβετε θεραπεία, τόσο πιο εύκολη και γρήγορη θα είναι η ανάρρωσή σας. Ωστόσο, μπορεί να συνεχίσετε να νιώθετε ευαισθησία στη ζέστη για περίπου μία εβδομάδα μετά την εξάλειψη των συμπτωμάτων σας.

Επίλογος 

Η θερμοπληξία είναι μία απειλητική για τη ζωή έκτακτη ανάγκη που απαιτεί άμεση ιατρική περίθαλψη. Τα άτομα με αυτή την πάθηση έχουν θερμοκρασίες του πυρήνα του σώματος που φτάνουν τους 40°C ή υψηλότερες.

Η θερμοπληξία προκαλείται συνήθως όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους σε εξαιρετικά ζεστό και υγρό καιρό. Μπορεί επίσης να προκληθεί από υπερθέρμανση εσωτερικών χώρων. Νεογνά, μωρά, παιδιά, ενήλικες,άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και άτομα με ορισμένες χρόνιες παθήσεις διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θερμοπληξίας.

Μπορείτε να αποφύγετε τη θερμοπληξία κρατώντας τον εαυτό σας δροσερό και ενυδατωμένο.