Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, στην σίκαλη, στο κριθάρι και στην βρώμη. Όταν τρώμε κάτι που περιέχει γλουτένη, ο οργανισμός μας παράγει αντιγλιαδινικά αντισώματα τα οποία έχουν σαν αποτέλεσμα την καταστροφή του εσωτερικού τοιχώματος του λεπτού εντέρου.
Τι είναι κοιλιοκάκη
Η κοιλιοκάκη ή αλλιώς celiac disease είναι η δυσανεξία στην γλουτένη. Είναι κληρονομική πάθηση και επειδή η ζημιά προκαλείται από το ανοσοποιητικό μας σύστημα θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα. Παρότι ο αριθμός δεν μπορεί να μετρηθεί εύκολα γιατί είναι ένα νόσημα που δεν μπορεί να διαγνωσθεί εύκολα και πολλοί άνθρωποι το έχουν και δεν το ξέρουν στην Ελλάδα, έχουμε περίπου 1/2000-3000 στην Ιρλανδία 1/150-300 στις Η.Π.Α. 1/150-300 και σε χώρες της Ασίας 1/10000-20000.
Για να εκδηλωθεί η κοιλιοκάκη πρέπει να υπάρχει η γενετική προδιάθεση καθώς και να καταναλώνουμε τροφές που εμπεριέχουν γλουτένη. Βέβαια, ακόμα και τότε υπάρχει περίπτωση το άτομο να μην νοσήσει παρά μόνο όταν κάποιος άλλος παράγοντας θα πυροδοτήσει την κοιλιοκάκη είτε αυτό είναι κάποια ιογενείς λοίμωξη είτε οποιαδήποτε άλλη αιτία. Η κοιλιοκάκη εμφανίζεται συχνά στα βρέφη όταν θα αρχίσουν να τρώνε κρέμες που εμπεριέχουν γλουτένη, αλλιώς σε μεγαλύτερη ηλικία όταν οι συνθήκες πυροδοτήσουν την πάθηση.
Από την παραγωγή των αντιγλιαδινικών αντισωμάτων προκαλείται λείανση ή αδρανοποίηση των λάχνων του λεπτού εντέρου που είναι υπεύθυνες για την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων κ.α. δημιουργώντας έτσι πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία, στην συντήρηση και στην ανάπτυξη του οργανισμού καθώς επίσης και πολλές γαστρεντερικές διαταραχές.
Τα συμπτώματα που έχουν παρατηρηθεί ανάλογα με την ηλικία ποικίλουν
- Βρέφη: Γαστρεντερικές διαταραχές, συχνές διάρροιες, μεγάλες και εξαιρετικά δύσοσμες κενώσεις και στασιμότητα ή απώλεια βάρους.
- Παιδιά: Εκτός από όλα τα παραπάνω μπορεί να σημειωθούν επίσης και ναυτίες, ανορεξία, έμετος, αναιμία, δερματίτιδα, αύτρες στο στόμα καθώς και είναι πιθανών να το παιδί να είναι πολύ οξύθυμο.
- Ενήλικες: Στο αρχικό στάδιο ακόμα και αν η γαστρεντερικές διαταραχές είναι περιορισμένες και τα παραπάνω συμπτώματα πιο ήπια για το άτομο έχει ολοκληρωθεί οργανικά και σωματικά, μπορεί να έχουμε έντονο αίσθημα κόπωσης και αδιαθεσίας. Σαν συνέχεια από την μειωμένη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και των υπολοίπων που προαναφέραμε, μπορεί να εκδηλωθούν πολλές άλλες διαταραχές ποικίλης σοβαρότητας όπως για παράδειγμα οστεοπόρωση, άνοδος των τρανσαμινάσων στο αίμα, ψυχιατρική συμπτωματολογία και ερπητοειδής δερματίτιδα. Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρείται και η αδυναμία στο να χάσει κανείς κιλά.
Διάγνωση κοιλιοκάκης
Η διάγνωση αν και εφόσον παρατηρηθεί κάτι από όλα αυτά, και μας κάνει σε συνεργασία με τον γιατρό μας να υποπτευτούμε την κοιλιοκάκη, τότε ξεκινάει με μια εξέταση αίματος που ψάχνει για αντισώματα έναντι των: ρετικουλίνη, γλιαδίνη και ενδομυίου. Αν βρεθούν τα αντισώματα τότε πρέπει να γίνουν 3 βιοψίες του τοιχώματος του λεπτού εντέρου με την μέθοδο της γαστροσκόπησης, όταν κάνουμε δίαιτα με και χωρίς γλουτένη εναλλάξ.
Αντιμετώπιση κοιλιοκάκης
Η αντιμετώπιση είναι η δια βίου αυστηρή διατροφή χωρίς γλουτένη που επαναφέρει στην πρότερη κατάσταση του το τοίχωμα του λεπτού εντέρου, καθώς και φέρνει την πάθηση υπό έλεγχο. Μπορεί αρχικά να ακούγεται πολύ δύσκολο και τρομακτικό, μιας και τα προϊόντα χωρίς γλουτένη στην αγορά είναι τόσα πολλά. Το μόνο που χρειάζεται ωστόσο, είναι μια προσεγμένη διατροφή με αντικατάσταση των κανονικών τροφίμων με ίδια χωρίς γλουτένη.
Το μεγάλο πρόβλημα τελικά δεν είναι το να βρει κανείς προϊόντα χωρίς γλουτένη αλλά να αποφύγει προϊόντα που έχουν κρυμμένη γλουτένη όπως π.χ. mix πιπεριού. Αλλο ένα πρόβλημα που πρέπει να προσέξετε είναι να μην χρησιμοποιείτε τα ίδια σκεύη για να μαγειρέψετε π.χ. μακαρόνια χωρίς γλουτένη και κανονικά μακαρόνια, αν το σκεύος πρώτα δεν πλυθεί πολύ προσεκτικά. Η νομοθεσία πλέον υποχρεώνει τις εταιρείες να αναγράφουν την ύπαρξη της γλουτένης στην συσκευασία. Επίσης πολλά καταστήματα πλέον έχουν ειδικούς διαδρόμους με προϊόντα χωρίς γλουτένη με εμφανή την επιγραφή gluten free.
Αν έχετε την υποψία συμβουλευτείτε έναν γιατρό και αν έχετε κοιλιοκάκη απλά αλλάξτε τον τρόπο διατροφής σας αδυνατίστε και νιώστε πάλι υγιείς.
