Η άσκηση βελτιώνει πολλές πτυχές της ζωής, όπως η διατήρηση του βάρους, η βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας, η αύξηση της ενέργειας και της δύναμης, η επιβράδυνση της γήρανσης κλπ. Αυτά είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα της σωματικής δραστηριότητας. Γνωρίζατε όμως, ότι πέρα από τις αισθητικές βελτιώσεις και τα καλά για την υγεία, καθώς ασκείστε, κάνετε… ψυχοθεραπεία; Πως γίνεται αυτό; Μέσω του Κεντρικού Νευρικού σας συστήματος. Διαβάστε και θα δείτε.
Τι είναι το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα;
Το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα είναι ένα από τα δύο μέρη που απαρτίζουν το νευρικό σύστημα του σώματος. Το νευρικό σύστημα είναι υπεύθυνο για την απελευθέρωση των ορμονών και τη διανομή των ηλεκτρικών σημάτων σε όλο το σώμα. Το ΚΝΣ είναι το πρωτεύον σύστημα-“αγγελιοφόρος” του σώματος. Περιλαμβάνει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό, που περικλείονται από το κρανίο και τη σπονδυλική στήλη. Το ΚΝΣ συνεργάζεται με το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ) για να εκτελέσετε όλες τις δραστηριότητες της ζωής σας. Η κύρια λειτουργία του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος είναι να συνεργαστεί με το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα και να ελέγχει ανά πάσα στιγμή τη συμπεριφορά, τα ερεθίσματα και τις αντιδράσεις του σώματος. Ό, τι κάνετε, από το δέσιμο των παπουτσιών σας, μέχρι να σηκώσετε 100 κιλά στον πάγκο, είναι αποτέλεσμα του Κεντρικού Νευρικού σας Συστήματος.
Πως όμως η σωματική άσκηση επηρεάζει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα;
Η σωματική άσκηση παίζει ένα μεγάλο ρόλο στη σωστή λειτουργία του ΚΝΣ. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα από τα πιο πολύπλοκα αντικείμενα στη Γη. Μπορεί να κάνει τόσα πολλά αδιανόητα πράγματα, αυτόματα, χωρίς καν να το σκεφτεί! Και όντως, οι πιο σημαντικές του λειτουργίες του τρέχουν με “αυτόματο πιλότο”.
Ένα από τα πιο σημαντικά λοιπόν, καθήκοντα του εγκεφάλου, είναι να απελευθερώνει ορμόνες στο σώμα. Υπάρχει ένας τόνος ορμονών που παράγονται στο σώμα, αλλά ο εγκέφαλος παράγει μια ομάδα ορμονών που θεωρούνται οι πιο σημαντικές: Τους νευροδιαβιβαστές. Οι ορμόνες αυτές έχουν άμεση επίδραση στην ψυχική και σωματική σας υγεία. Με τη συμμετοχή σας σε οποιαδήποτε φυσική δραστηριότητα, το μυαλό σας κάνει και αυτό τη δική του “προπόνηση” και είναι σε θέση να απελευθερώσει πολλές από αυτές τις ορμόνες για να κρατήσει τη λειτουργία του σώματος σε τέλειο επίπεδο. Μερικοί από τους νευροδιαβιβαστές που απελευθερώνονται δρουν ως φυσικά αντικαταθλιπτικά. Έχετε ακούσει ότι η άσκηση μπορεί να σας “ανεβάσει” και ενώ μπορεί να πιστεύετε ότι αυτό δεν στέκει, ωστόσο σας διαβεβαιώνουμε ότι έχει αποδειχθεί επιστημονικά! Η άσκηση βοηθά στην απελευθέρωση αυτών των νευροδιαβιβαστών από τον εγκέφαλο μέσω του ΚΝΣ. Οι τέσσερις βασικοί τύποι νευροδιαβιβαστών που έχουν άμεση επίδραση στη διάθεση σας είναι η ενδορφίνη, η σεροτονίνη, η αδρεναλίνη, και η επινεφρίνη. Και οι τέσσερις αυτές ορμόνες, βελτιώνουν τη διάθεσή σας με διαφορετικούς τρόπους και απελευθερώνονται από τον εγκέφαλο, ειδικά κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας.
H ορμόνη της χαράς
Η ενδορφίνη είναι γνωστή ως “φυσικό παυσίπονο” και για έναν καλό λόγο: Έχει αποδειχθεί ότι ανακουφίζει από τον πόνο. Εάν αισθάνεστε κακόκεφοι ή κάπως πιασμένοι ή κουρασμένοι, μη ξαπλώσετε. Ξεκινήστε την άσκηση! Ο εγκέφαλός σας θα αρχίσει να απελευθερώνει την ορμόνη αυτή και θα ξαφνικά αισθανθείτε καλύτερα. Μια άλλη ορμόνη που εκκρίνεται από τον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της άσκησης είναι η σεροτονίνη. Αυτή η ορμόνη έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη διάθεση, τον ύπνο και την όρεξη και είναι γνωστή ως η “ορμόνη της χαράς”. (Να γιατί αισθάνεστε τόσο όμορφα μετά από μια προπόνηση…) Η σωματική άσκηση είναι ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για να απελευθερώσει σεροτονίνη. Άλλοι τρόποι για να αυξηθούν τα επίπεδα της σεροτονίνης στον οργανισμό είναι μέσω της διατροφής και με την έκθεση στο φως του ήλιου. (Δεν είναι περίεργο πως ότι και να γίνει στην Ελλάδα, ο κόσμος πάντα διατηρεί το κέφι του…)
Ποιο είδος άσκησης έχει τα καλύτερα οφέλη στο ΚΝΣ;
Κάθε είδους σωματική δραστηριότητα έχει θετική επίδραση στην απελευθέρωση των νευροδιαβιβαστών. Η αερόβια άσκηση όμως, έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη διάθεση πολύ περισσότερο από ό,τι η άρση βαρών. Οι ασκήσεις όπως το τρέξιμο, η ποδηλασία, το κολύμπι, ή απλά ένα ελαφρύ τζόκινγκ στο πάρκο, έχουν αποδειχθεί ότι έχουν μια πιο θετική επίδραση στην βελτίωση της διάθεσης ενός ατόμου, αντί μιας συνεδρίας βαρέων βαρών, καθώς για να “πάρει το μήνυμα” ο εγκέφαλος θα πρέπει να ανέβουν οι καρδιακοί παλμοί και να διατηρηθούν αυξημένοι για αρκετό χρονικό διάστημα. Ενώ η άρση βαρών μπορεί να είναι έντονη, θα πρέπει να φτάσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο έντασης ώστε να πυροδοτήσει πλήρη ενεργοποίηση των ορμονών που αναφέραμε. Μια από τις καλύτερες μεθόδους, είναι η προπόνηση με βάρη με πολύ μικρά διαλείμματα μεταξύ των σετ. Σίγουρα, αυτού του είδους η προπόνηση δεν είναι για όγκο, καθώς δεν σας επιτρέπει να πάτε τόσο βαριά όσο θα θέλατε, ωστόσο, αν δεν είστε πολύ φαν της αερόβιας, αυτή ίσως είναι η καλύτερη λύση.
Πόσο χρόνο παίρνει μέχρι να απελευθερωθούν οι ορμόνες αυτές;
Αν ήταν να πάτε για τρέξιμο τώρα, θα αισθανόσασταν την ενδορφίνη να πιάνει δουλειά σχεδόν αμέσως. Ο εγκέφαλος είναι ένα τέτοιο ισχυρό όργανο που μπορεί να απελευθερώσει ορμόνες μόλις τα πόδια σας πάρουν μπρος. Για να αισθανθείτε όμως την ορμόνη αυτή σε πλήρη ισχύ, θα πρέπει να εκτελέσετε τουλάχιστον τριάντα λεπτά έντονης αερόβιας άσκησης. Αυτό είναι το χρονικό διάστημα που θα πρέπει να ασκηθείτε προκειμένου το μυαλό σας να στέλνει τόνους ορμονών μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος, ώστε να κρατήσει τη διάθεσή σας σε υψηλά επίπεδα.
