Τι είναι η άνοια;

 Με τον ορο άνοια (dementia) χαρακτιριζεται  μια κατασταση κατα την οποία αναπτύσονται συμπτώματα εξασθένισης των νοητικών λειτουργιών, οπως παράδειγμα στην μνήμη, στον λόγο, στην αντίληψη ή στην κρίση. Για να θεωρηθεί άνοια πρέπει να επηρεάζει τουλάχιστον δύο νοητικές λειτουργίες  και  τα συμπτώματα θα πρέπει να είναι αρκετά έντονα ώστε να περιορίζουν την καθημερινότητα και την ικανότητα αυτόνομης διαβίωσης του ατόμου. 

 Η άνοια μπορεί να προκληθεί από διάφορες ασθένειες ή τραυματισμούς. Η διανοητική ανεπάρκεια μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή. Μπορεί επίσης να προκαλέσει αλλαγές στην προσωπικότητα.

 Ορισμένοι τύποι άνοιας είναι προοδευτικοί. Αυτό σημαίνει ότι χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου. Ορισμένοι τύποι είναι θεραπεύσιμοι ή ακόμη και αναστρέψιμοι. Ορισμένοι ειδικοί περιορίζουν τον όρο «άνοια» σε μη αναστρέψιμη ψυχική επιδείνωση.

Σημεία και συμπτώματα άνοιας

Στα αρχικά της στάδια, η άνοια μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, όπως:

1. Μικρες αλλαγές στην βραχυπρόθεσμης μνήμης
2. Δυσκολία εύρεσης των κατάλληλων λέξεων κατά τη διατύπωση προτάσεων
3. Απότομες αλλαγές στη διάθεση και χαρακτηριστικά από την ντροπαλότητα στην εξωστρέφεια
4. Απάθεια και απώλεια ενδιαφέροντος για χόμπι και δραστηριότητες
5. Δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών που παλαιότερα δεν αποτελούσαν πρόβλημα
6. Σύγχυση
7. Δυσκολία παρακολούθησης ιστοριών και συζητήσεων
8. Προβλήματα προσανατολισμού
9. Επανάληψη
10. Δυσκολία προσαρμογής στις αλλαγές και φόβος για νέες εμπειρίες και καταστάσεις
11. Κακή κρίση

Τι προκαλεί την άνοια;

Η άνοια έχει πολλές αιτίες. Κατά κανόνα, αυτό συμβαίνει ως αποτέλεσμα του εκφυλισμού των νευρώνων (εγκεφαλικά κύτταρα) ή διαταραχών σε άλλα συστήματα του σώματος που επηρεάζουν τη λειτουργία των νευρώνων.

Αρκετές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν άνοια, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών του εγκεφάλου. Οι πιο συχνές αιτίες είναι η νόσος Αλτσχάιμερ και η αγγειακή άνοια.

Μερικές από τις πιο κοινές αιτίες της άνοιας περιλαμβάνουν:

• Ασθένεια Alzheimer
• Νόσος Πάρκινσον με άνοια
• αγγειακή άνοια
• χρόνια διαταραχή χρήσης αλκοόλ

Μια άλλη αιτία είναι ο μετωποκροταφικός λοβιακός εκφυλισμός. Αυτός είναι ένας γενικός όρος για έναν αριθμό καταστάσεων που προκαλούν βλάβη στον μετωπιαίο και κροταφικό λοβό του εγκεφάλου. Αυτά περιλαμβάνουν:

• μετωποκροταφική άνοια
• νόσος του Pick
• υπερπυρηνική παράλυση
• φλοιοβασικός εκφυλισμός

Άλλες αιτίες άνοιας

Η άνοια έχει άλλες αιτίες, όπως:

• δομικές διαταραχές του εγκεφάλου όπως ο νορμοτασικός υδροκέφαλος και το υποσκληρίδιο αιμάτωμα
• μεταβολικές διαταραχές όπως ο υποθυρεοειδισμός, η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 και η νόσος των νεφρών και του ήπατος
• τοξίνες όπως ο μόλυβδος
• ορισμένους όγκους ή λοιμώξεις του εγκεφάλου
• παρενέργειες φαρμάκου

Μερικοί από αυτούς τους τύπους άνοιας μπορεί να είναι αναστρέψιμες. Αυτές οι θεραπεύσιμες αιτίες άνοιας μπορούν να αναστρέψουν τα συμπτώματα εάν εντοπιστούν αρκετά έγκαιρα. Αυτός είναι ένας από τους πολλούς λόγους για τους οποίους είναι σημαντικό να επισκεφτείτε έναν γιατρό και να κάνετε ιατρική εξέταση μόλις εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Τύποι άνοιας

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η άνοια είναι σύμπτωμα μιας συγκεκριμένης ασθένειας. Διαφορετικές ασθένειες προκαλούν διαφορετικούς τύπους άνοιας. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι άνοιας περιλαμβάνουν:

• Ασθένεια Alzheimer. Σύμφωνα με την Ένωση Αλτσχάιμερ, ο πιο κοινός τύπος άνοιας, η νόσος του Αλτσχάιμερ, ευθύνεται για το 60 έως 80 τοις εκατό των περιπτώσεων άνοιας.
• αγγειακή άνοια. Αυτός ο τύπος άνοιας προκαλείται από μειωμένη ροή αίματος στον εγκέφαλο. Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα συσσώρευσης πλάκας στις αρτηρίες που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
• Άνοια με σώματα Lewy. Στην άνοια του σώματος Lewy, οι εναποθέσεις πρωτεΐνης στα νευρικά κύτταρα εμποδίζουν τον εγκέφαλο να στείλει χημικά σήματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα απώλεια μηνύματος, καθυστερημένη απόκριση και απώλεια μνήμης.
• Τη νόσο του Πάρκινσον. Άτομα με προχωρημένη νόσο του Πάρκινσον μπορεί να αναπτύξουν άνοια. Τα συμπτώματα αυτού του συγκεκριμένου τύπου άνοιας περιλαμβάνουν προβλήματα με τη λογική και την κρίση, καθώς και αυξημένη ευερεθιστότητα, παράνοια και κατάθλιψη.
• Μετωπο κροταφική άνοια. Αρκετοί τύποι άνοιας εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία. Κάθε ένα από αυτά επηρεάζεται από αλλαγές στο μπροστινό και στα πλάγια μέρη του εγκεφάλου. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσκολία στην ομιλία και τη συμπεριφορά και απώλεια αναστολών.

Υπάρχουν και άλλοι τύποι άνοιας. Ωστόσο, είναι λιγότερο συχνές. Στην πραγματικότητα, ένας τύπος άνοιας, η νόσος Creutzfeldt-Jakob, εμφανίζεται μόνο σε 1 στο 1 εκατομμύριο ανθρώπους.

Στάδια άνοιας

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η άνοια είναι προοδευτική και επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, η άνοια είναι διαφορετική για τον καθένα. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν συμπτώματα των επόμενων σταδίων άνοιας.

Ήπια γνωστική εξασθένηση

Οι ηλικιωμένοι μπορεί να αναπτύξουν ήπια γνωστική εξασθένηση (MCI), αλλά μπορεί να μην εξελιχθούν ποτέ σε άνοια ή οποιαδήποτε άλλη ψυχιατρική διαταραχή. Τα άτομα με MCI συνήθως βιώνουν λήθη, δυσκολία στην απομνημόνευση λέξεων και προβλήματα με βραχυπρόθεσμη μνήμη.

Ήπια άνοια

Σε αυτό το στάδιο, τα άτομα με ήπια άνοια μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• βραχυπρόθεσμα κενά μνήμης
• αλλαγές στην προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένου του θυμού ή της κατάθλιψης
• απώλεια πραγμάτων ή λήθη
• δυσκολία με σύνθετες εργασίες ή επίλυση προβλημάτων
• δυσκολία έκφρασης συναισθημάτων ή ιδεών

Μέτρια άνοια

Σε αυτό το στάδιο της άνοιας, τα άτομα που επηρεάζονται μπορεί να χρειαστούν βοήθεια από ένα αγαπημένο πρόσωπο ή έναν φροντιστή. Αυτό συμβαίνει επειδή η άνοια μπορεί πλέον να επηρεάσει τις καθημερινές εργασίες και δραστηριότητες.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Άνοια από αλκοόλ

Η χρήση αλκοόλ μπορεί να είναι ο πιο αποτρέψιμος παράγοντας κινδύνου για άνοια. ΑΛΛΑ Μελέτη 2018 διαπίστωσε ότι οι περισσότερες περιπτώσεις πρώιμης άνοιας σχετίζονταν με τη χρήση αλκοόλ.

Η μελέτη έδειξε ότι σχεδόν το ένα τρίτο περιπτώσεις πρώιμης άνοιας σχετίζονταν άμεσα με το αλκοόλ. Επιπλέον, το 18% των συμμετεχόντων στη μελέτη διαγνώστηκε με διαταραχή χρήσης αλκοόλ.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι διαταραχές χρήσης αλκοόλ αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει άνοια. τριπλούς.

Δεν είναι όλα τα αλκοολούχα ποτά επικίνδυνα για τη μνήμη και την ψυχική σας υγεία. Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να είναι ακόμη και καλή για την υγεία της καρδιάς σας. Αυτό περιλαμβάνει όχι περισσότερο από ένα ποτήρι την ημέρα για τις γυναίκες και δύο ποτήρια την ημέρα για τους άνδρες.

Δεν είναι η λήθη ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης;

Είναι φυσικό να ξεχνάς κάτι από καιρό σε καιρό. Η απώλεια μνήμης από μόνη της δεν σημαίνει ότι έχετε άνοια. Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ της περιστασιακής λήθης και της λήθης που προκαλεί σοβαρή ανησυχία.

Οι πιθανές κόκκινες σημαίες για την άνοια περιλαμβάνουν:

• ξεχνώντας ποιος είναι ποιος
• ξεχάστε πώς να κάνετε κανονικές εργασίες, όπως πώς να χρησιμοποιήσετε το τηλέφωνο ή πώς να βρείτε το δρόμο για το σπίτι
• αδυναμία κατανόησης ή διατήρησης πληροφοριών που έχουν παρασχεθεί με σαφήνεια

Ζητήστε ιατρική βοήθεια εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω.

Η απώλεια σε οικείο περιβάλλον είναι συχνά ένα από τα πρώτα σημάδια άνοιας. Για παράδειγμα, μπορεί να έχετε πρόβλημα να πάτε στο σούπερ μάρκετ.

Πόσο συχνή είναι η άνοια;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 55 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άνοια παγκοσμίως, με περίπου 10 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο.

Ο αριθμός των ατόμων που διαγιγνώσκονται με άνοια ή ζουν με άνοια αυξάνεται. Αυτή η αύξηση οφείλεται εν μέρει στο αυξημένο προσδόκιμο ζωής.

Μέχρι το 2030, ο πληθυσμός ηλικίας 65 ετών και άνω στις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να διπλασιαστεί σχεδόν από 37 εκατομμύρια το 2006 σε περίπου 74 εκατομμύρια έως το 2030, σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Διαυπηρεσιακό Φόρουμ για τη Γήρανση Στατιστικών.

Τα ποσοστά άνοιας είναι πιθανό να αυξηθούν καθώς αυξάνεται ο πληθυσμός άνω των 65 ετών.

Τι έρευνα γίνεται;

Οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο εργάζονται για να κατανοήσουν καλύτερα τις πολλές διαφορετικές πτυχές της άνοιας. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη προληπτικών μέτρων, βελτιωμένα διαγνωστικά εργαλεία έγκαιρης ανίχνευσης, βελτιωμένες και πιο μακροχρόνιες θεραπείες, ακόμη και θεραπείες.

Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2018 σε ποντίκια υποδηλώνει ότι ένα κοινό φάρμακο για το άσθμα που ονομάζεται zileuton μπορεί να επιβραδύνει, να σταματήσει και ενδεχομένως να αναστρέψει την παραγωγή πρωτεϊνών στον εγκέφαλο. Αυτές οι πρωτεΐνες είναι κοινές σε άτομα με νόσο του Αλτσχάιμερ.

Μια άλλη ανασκόπηση του 2021 υποδηλώνει ότι η βαθιά διέγερση του εγκεφάλου μπορεί να είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για τον περιορισμό των συμπτωμάτων του Αλτσχάιμερ στους ηλικιωμένους. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της νόσου του Πάρκινσον, όπως ο τρόμος για δεκαετίες.

Ακόμη και απλές εξετάσεις αίματος έχουν πλέον αναπτυχθεί που μπορούν να ανιχνεύσουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Μελέτη 2021. Επιπλέον, οι ερευνητές μελετούν την πιθανότητα επιβράδυνσης της εξέλιξης της νόσου Αλτσχάιμερ.

Οι επιστήμονες ερευνούν μια ποικιλία παραγόντων που πιστεύουν ότι μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη της άνοιας, όπως:

• γενετικούς παράγοντες
• διάφορους νευροδιαβιβαστές
• φλεγμονή
• παράγοντες που επηρεάζουν τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο στον εγκέφαλο
• tau, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στους νευρώνες του κεντρικού νευρικού συστήματος
• οξειδωτικό στρες ή χημικές αντιδράσεις που μπορούν να βλάψουν τις πρωτεΐνες, το DNA και τα λιπίδια μέσα στα κύτταρα

Αυτή η μελέτη θα μπορούσε να βοηθήσει τους γιατρούς και τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τι προκαλεί την άνοια και στη συνέχεια να καταλάβουν πώς να θεραπεύσουν και πιθανώς να προλάβουν τη διαταραχή.

Σύμφωνα με Μελέτη 2019Επιπλέον, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να μειώσουν αποτελεσματικά τον κίνδυνο άνοιας. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν την τακτική άσκηση και τη διατήρηση κοινωνικών σχέσεων.

Επιλογος 

Επί του παρόντος, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) λένε ότι το Αλτσχάιμερ είναι έβδομη πιο κοινή αιτία θανάτου στις ΗΠΑ. Ωστόσο, τα άτομα με άνοια θα εξελιχθούν με διαφορετικούς ρυθμούς και θα εμφανίσουν διαφορετικά συμπτώματα.

Επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία για την άνοια, αλλά υπάρχει ακόμη πολλή έρευνα σε εξέλιξη. Ας ελπίσουμε ότι μια μέρα οι προοπτικές θα βελτιωθούν.

Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα μνήμης ή οποιαδήποτε άλλα συμπτώματα που υποδηλώνουν άνοια, επισκεφθείτε το γιατρό σας το συντομότερο δυνατό. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με άνοια και τις οικογένειές τους να σχεδιάσουν το μέλλον.