Μια από τις μεγαλύτερες διαμάχες στο bodybuilding σήμερα έχει να κάνει με το ποια είναι η ιδανικότερη μέθοδος προπόνησης για αύξηση μυικής μάζας. Η διαμάχη αυτή φαίνεται να μην έχει τέλος και, απ’ όσο βλέπουμε, όσες έρευνες και να έρθουν στο φως σχετικά με τη μυική ανάπτυξη δεν πρόκειται να λάβουμε ποτέ μια σαφή απάντηση.
Τα δύο δόγματα
Στην αρχή είχαμε το δόγμα: όσο πιο πολλά σηκώνεις, τόσο πιο μεγάλος θα γίνεις, με έρευνες να επιβεβαιώνουν την ορμονική αντίδραση του οργανισμού σε υψηλή έντασης ασκήσεις με σύντομες περιόδους ανάπαυσης. Οπότε έχουμε από τότε συνδέσει την ορμονική αυτή αντίδραση κατά τη διάρκεια της άσκησης ως την υπεύθυνη για την ανάπτυξη μυών.
Ωστόσο, αυτό που οι εργοφυσιολόγοι σύντομα ανακάλυψαν, ήταν ότι η συγκεκριμένη οξεία ορμονική αντίδραση ήταν απλά μια αντίδραση στο στρες που υποβάλλονται οι μυς, παρόμοια με την απελευθέρωση της τεστοστερόνης που συνοδεύει μια μεγάλη δόση καφεΐνης! Αυτό οδηγεί σε λίπος που απελευθερώνεται στο αίματα για χρήση ως καύσιμο (αυτή η έννοια του στρες, η αδρεναλίνη, κλπ. που απελευθερώνει λίπος είναι μια χαρά για τη γυμναστική με βάρη, ωστόσο, για άτομα που δεν ασκούνται σε τακτική βάση και περνάνε μεγάλο μερος της ημέρας σε μια καρέκλα, αυτά τα αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων μπορεί να οδηγήσουν σε αρτηριοσκλήρυνση και ζημιά στα αιμοφόρα αγγεία).
Αυτό που επισημαίνουν οι σημερινές έρευνες όσον αφορά την μυική ανάπτυξη έχει να κάνει περισσότερο με το χρόνο υπό πίεση που έχουμε αναφερθεί παλαιότερα. Παρόλο που ο χρόνος υπό πίεση είναι πλέον αποδεδειγμένα η πιο αποτελεσματική μέθοδος, η πραγματική συνολική προπονητική προσέγγιση για την επίτευξη υπερτροφίας εξακολουθεί να έχει πολλές αντιφατικές προτάσεις. Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν σε τεχνικές υψηλής έντασης: υψηλό φορτίο δηλαδή, ως μέσο για την ταχύτερη ανάπτυξη των μυών. Ενώ πολλοί άλλοι πιστεύουν ότι ιδανικότερο είναι να θυσιάσει κανείς λίγο φορτίο για χάρη περισσότερων σετ, δηλαδή μεγαλύτερου συνολικού όγκου προπόνησης.
Γι’ αυτό, θα πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στις αρχές και των δύο μορφών προπόνησης και να αντλήσουμε τα κατάλληλα συμπεράσματα από την έρευνα ως προς το τι πραγματικά οδηγεί στην ταχύτερη μυική ανάπτυξη.
Προπόνηση υψηλού όγκου
Βασικές αρχές
- Μεγάλος χρόνος προπόνησης (άνω των 60 λεπτών)
- Πολλές ασκήσεις ανά μυική ομάδα (άνω των 6)
- Πολλά σετ (συνήθως 18-30 σετ ανά μυική ομάδα)
- Μέτριες επαναλήψεις (6-10)
- Μέτρια κιλά (γύρω στο 60% 1RM)
- Ιδανική για split προγράμματα
Η υψηλού όγκου προπόνηση είναι η πιο παλιά και ευρέως αποδεκτή μορφή προπόνησης στον κόσμο του bodybuilding. Είναι η μέθοδος που τελειοποίησε ο Arnold πραγματοποιώντας ως και 90 σετ ανά συνεδρία, αν και η μοντέρνα προσέγγιση αυτού του στυλ προπόνησης δεν έχει καμιά σχέση με την παλιά…
Η ιδέα είναι απλή: Πολλά επανειλημμένα σετ που να έχουν στόχο μια συγκεκριμένη ομάδα μυών, αυξάνοντας έτσι αθροιστικά τον χρόνο υπο πίεση που βρίσκεται αυτή η μυική ομάδα κατά τη διάρκεια της προπόνησης. Αρκετές έρευνες υποστηρίζουν την ικανότητα αυτής της μεθόδου στην αυξηση των δεικτών πρωτεϊνικοσύνθεσης μετά την άσκηση που είναι ένας πολύ σημαντικός δείκτης για την ανάπτυξη των μυών.
Ωστόσο, υπάρχουν μερικά στοιχεία που πρέπει να τεθούν υπό… διαφορετική οπτική γωνία ώστε να κατανοήσουμε πλήρως τους περιορισμούς της προσκόλλησης σε ένα μόνο είδος προπόνησης. Το πρώτο, είναι ότι ενώ η έρευνα που δείχνει ότι υπάρχει συσχέτιση πρωτεϊνοσύνθεσης με προπονήσεις υψηλού όγκου, δεν αποδεικνύει ότι όντως έχουν χτιστεί μύες καθώς δεν λαμβάνει υπόψιν της το ποσοστό κατεστραμμένου μυικού ιστού ως προς αυτόν που μπορεί όντως να επιδιορθωθεί φυσιολογικά.
Αν είστε στο φάρμακο, τότε εντάξει, μπορείτε να προπονείστε καθημερινά χωρίς θέματα… αλλά αν είστε σαν το μεγαλύτερο ποσοστό που προσπαθούν με φυσικούς τρόπους να αυξήσουν τη μυική τους μάζα, η συνεχή προπόνηση με τόσα πολλά σετ, σύντομα θα σας βάλει στο δρόμο της υπερπροπόνησης, οδηγώντας σας, εν καιρώ, σε χαμηλής ποιότητας αποτελέσματα. Τι εννούμε: Με την παραπάνω δήλωση δεν καταδικάζουμε την προπόνηση υψηλού όγκου, ούτε την πετάμε στο καλάθι των αχρήστων. Είναι αποδοτική για όσο… αποδίδει. Δηλαδή, όχι συνέχεια, αλλά κατά διαστήματα.
Προπόνηση υψηλής έντασης
Βασικές αρχές
- Συμπιεσμένος χρόνος προπόνησης (κάτω των 45 λεπτών)
- Μια με δύο ασκήσεις ανά μυική ομάδα
- Λίγα σετ ανά άσκηση (συνήθως 2)
- Πάρα πολλά κιλά (άνω του 80% 1RM)
- Επαναλήψεις μέχρι την πλήρη εξάντληση
- Ιδανικό για full body προγράμματα
Ιδρυτής της μεθόδου αυτής θεωρείται ο Arthur Jones, πατέρας του Nautilus, παρατηρώντας έναν 200κιλο γορίλα να εκτελεί μια έλξη με το ένα του χέρι! Αυτό που τον παραξένεψε ήταν το ότι οι γορίλες δεν εκτελούν σχεδόν καμία φυσική δραστηριότητα, ωστόσο όταν πάνε… το πάνε με το 100%!
Μερικές από τις βασικές αρχές που υποστηρίζουν την προπόνηση υψηλής έντασης έχουν να κάνουν με την πλήρη εκμετάλλευση του διαθέσιμου χρόνου εκγύμνασης, «καίγοντας» όσο περισσότερο μυικό ιστό γίνεται, ώστε να προκαλέσει υπερτροφία. Μερικοί από τους μεγαλύτερους επικριτές της μεθόδου αυτής δεν πείθονται ως προς το αν ο χρόνος υπό πίεση με τόσα λίγα σετ είναι όντως επαρκής για να μεγιστοποιήσει την μυική υπερτροφία, καθώς και ότι ο χρόνος ανάμεσα στα σετ με αυτή τη μέθοδο είναι σαφώς μικρότερος από την προηγούμενη, οδηγώντας γρήγορα σε μυική εξάντληση. Και σαφώς δεν δύναται κάποιος να εκτελέσει την ίδια προπόνηση με την ίδια ένταση την αμέσως επόμενη ημέρα χωρίς να κλατάρει!
Αυτό που θέλει να πει η προηγούμενη πρόταση είναι ότι ενώ η προπόνηση υψηλού όγκου έχει τη φήμη ότι οδηγεί σε υπερπροπόνηση και καταπόνηση του μυοσκελετικού συστήματος, η προπόνηση υψηλής έντασης έχει τη φήμη για την υπερφόρτωση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.
Παρ’ όλες τις ανησυχίες όμως, η προπόνηση υψηλής έντασης δεν παύει να έχει… βάρος. Και ένας μπορεί άνετα να προοδεύσει όσον αφορά στο φορτίο με αυτή τη μέθοδο, χωρίς να είναι αναγκασμένος κάθε φορά να χτυπάει π.χ. 30 σετ για στήθος σε 90λεπτες συνδερίες! Η ουσία είναι μία: Lift big – Get big (εφόσον κανείς δεν εκτροχιάζει το ΚΝΣ του…).
Άρα ποια μέθοδος είναι η καλύτερη; Η προπόνηση υψηλού όγκου ή η προπόνηση υψηλής έντασης;
Κανείς δεν μίλησε για καλύτερο! Δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως το «ιδανικότερο». Και ακόμα καλύτερα, το «ιδανικό για εμένα». Αν έχετε άπλετο χρόνο και διάθεση για μεγάλες προπονήσεις, που θα επικεντρώνουν κάθε φορά σε μια μυική ομάδα, πάρτε την μέθοδο υψηλού όγκου. Αν δεν έχετε τόσο πολύ χρόνο, ούτε πολλές ημέρες στη διάθεσή σας, τότε με τη δεύτερη μέθοδο θα έχετε τα ίδια αποτελέσματα και σε δύναμη και σε μυική μάζα. Ο συνδυασμός όμως και των δύο με συνεχή περιοδικότητα (αύξηση κιλών ή/και επαναλήψεων), αποφεύγοντας τα άκρα που οδηγούν σε υπερκόπωση, είναι ακόμα καλύτερος αν έχετε τη δυνατότητα, όχι μόνο για εναλλαγή αλλά και για αποφυγή προπονητικών στασιμοτήτων και διαρκή πρόοδο σε μυικότητα.
