ο φραγκόσυκο είναι ένα φρούτο με αρκετές ευεργετικές ιδιότητες (μείωση σακχάρου) και με πολλά θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνη C, ασβέστιο και μαγνήσιο. Τα φραγκόσυκα, που είναι γνωστά και ως «ινδιάνικα σύκα», προέρχονται από ένα κακτοειδές φυτό. Η φλούδα τους, που είναι καλυμμένη με πολύ λεπτά αγκάθια, έχει πορτοκαλοπράσινο χρώμα, ενώ η σάρκα είναι πορτοκαλορόζ και έχει υφή σαν του πεπονιού. Τα φραγκόσυκα συνήθως έχουν μήκος 7,5 εκ. και η γεύση τους είναι γλυκιά και δροσερή. Οι μικροί σπόροι τρώγονται όταν είναι φρέσκοι, αλλά σκληραίνουν όταν μαγειρεύονται. Τα φραγκόσυκα έχουν χρώμα πορτοκαλοκίτρινο όταν ωριμάσουν και έχουν έντονο χαρακτηριστικό άρωμα και ελαφρά γλυκιά γεύση.

Τα φραγκόσυκα ωριμάζουν στα τέλη Ιουλίου και συνεχίζουν να υπάρχουν συχνά μέχρι και τον Οκτώβριο. Μερικές φορές γίνονται μικρές εισαγωγές από την Ιταλία.

Ιστορία του φραγκόσυκου

Η φραγκοσυκιά, που κατάγεται από το Μεξικό, είναι από τα πρώτα αμερικανικά φυτά που ήρθαν στην Ευρώπη από την Αμερική. Μάλιστα, το οικόσημο του Μεξικού απεικονίζει ένα μεξικάνικο χρυσό αετό, πάνω σε φραγκοσυκιά, κρατώντας ένα κροταλία. Το φραγκόσυκο πρώτα εισήχθη στην Ισπανία και διαδόθηκε στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες, όπου σήμερα βρίσκεται συχνά ως αυτοφυής. Στη χώρα μας βρίσκουμε φραγκόσυκα κυρίως στη Νότια Πελοπόννησο, την Κρήτη και τις Κυκλάδες.

Φραγκόσυκο θρεπτική αξία

Τα φραγκόσυκα έχουν μεγάλη θρεπτική αξία εξαιτίας των μακροθρεπτικών συστατικών που περιέχουν. Ένα φλιτζάνι φραγκόσυκο, περίπου ενάμιση φρούτο (150 γρ.), περιέχει 10 γραμμάρια υδατάνθρακες και 5,4 γραμμάρια φυτικές ίνες. Περιέχει επίσης 1 γραμμάριο πρωτεΐνης και λιγότερο από ένα γραμμάριο λίπους. Μια μερίδα φραγκόσυκο 150 γραμμαρίων παρέχει το 14% και 21% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε φυτικές ίνες στους άντρες και τις γυναίκες αντίστοιχα. Κάθε μερίδα φραγκόσυκου 150 γραμμαρίων παρέχει μικρές ποσότητες σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β (2-5% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης) και σημαντικές ποσότητες σε βιταμίνη C (21 mg) που αποτελεί το 35% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης. Το φραγκόσυκο έχει εντυπωσιακά μεγάλη περιεκτικότητα σε χαλκό, κάλιο, ασβέστιο και ειδικά μαγνήσιο. Μια μερίδα φραγκόσυκο 150 γραμμαρίων παρέχει 6%, 8%, 9% και 32% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε χαλκό, κάλιο, ασβέστιο και μαγνήσιο αντίστοιχα.

Οφέλη για την υγεία

• Το φραγκόσυκο εξαιτίας των φυτικών ινών και της πηκτίνης που περιέχει μπορεί να μειώσει τη γλυκόζη του αίματος μειώνοντας την απορρόφηση του σακχάρου στο στομάχι και στο έντερο. Αναλυτικότερα, το κιτρικό και μηλικό οξύ που περιέχει το φραγκόσυκο βοηθά στη καλή πέψη μέσω του μεταβολισμού των σακχάρων και αυξάνει τη σωματική αντοχή.
• Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι το φραγκόσυκο βοηθάει στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και για την καταπολέμηση μολύνσεων από ιούς. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση φραγκόσυκου καθημερινά για 4 εβδομάδες, μειώνει τη συνολική χοληστερίνη, τη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (LDL ή «κακή») χοληστερόλη και τα επίπεδα τριγλυκεριδίων σε άτομα με υψηλή χοληστερόλη.
• Το φραγκόσυκο είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή και αντιοξειδωτικά που δρουν προστατευτικά ενάντια στον καρκίνο αλλά και σε διάφορους ιστούς και όργανα, όπως στις αρτηρίες, τα νεύρα, στους οφθαλμούς και τις αρθρώσεις.
• Το φραγκόσυκο έχει την ιδιότητα τρώγοντάς το πριν από την κατανάλωση αλκοόλ να μειώνει μερικά συμπτώματα του όπως ναυτία, ανορεξία, και ξηροστομία. Ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να μειώνει άλλα συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, ζάλη και διάρροια.

Φραγκόσυκο παρενέργειες

Το φραγκόσυκο είναι ασφαλές όταν καταναλώνεται ως φρούτο. Τα φύλλα και τα άνθη του φραγκόσυκου είναι επίσης ασφαλή όταν λαμβάνονται από το στόμα σε μορφή τυποποιημένου εκχυλίσματος φραγκόσυκου σε συνιστώμενες ποσότητες και για σύντομο χρονικό διάστημα.

Σε σπάνιες περιπτώσεις το φραγκόσυκο μπορεί να προκαλέσει κάποιες παρενέργειες, όπως ήπια διάρροια, ναυτία, αυξημένη ποσότητα και η συχνότητα των κοπράνων, φούσκωμα και κεφαλαλγία.

Φραγκόσυκο και εγκυμοσύνη/θηλασμός: Δεν υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια της κατανάλωσης φραγκόσυκου στην εγκυμοσύνη ή στο θηλασμό, γι’ αυτό προτιμότερο είναι να αποφεύγεται η χρήση του.

Φραγκόσυκο και διαβήτης: το φραγκόσυκο μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη. Γι’ αυτό το λόγο οι διαβητικοί θα πρέπει να παρακολουθούν το σάκχαρό τους σε περίπτωση κατανάλωσης φραγκόσυκου.

Επιλογή, Συντήρηση, Χρήση

Πως διαλέγω καλό φραγκόσυκο

Επιλέξτε φραγκόσυκα με ζωηρά χρώματα, που να είναι ελαφρώς μαλακά πιέζοντας τα, ενώ αποφύγετε τα φραγκόσυκα με σημάδια ή που είναι ζαρωμένα.

Πως να το συντηρείτε

Αφήστε τα ανώριμα φραγκόσυκα να ωριμάσουν σε θερμοκρασία δωματίου και στη συνέχεια αποθηκεύστε τα στο ψυγείο ή στην κατάψυξη. Τα ανώριμα φραγκόσυκα για να ωριμάσουν σε θερμοκρασία δωματίου χρειάζονται 2-5 ημέρες περίπου. Στο ψυγείο τα ώριμα φραγκόσυκα διατηρούνται 5-7 ημέρες περίπου (ακόμα και τα αποφλοιωμένα φραγκόσυκα), ενώ στην κατάψυξη 10-12 μήνες.

Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης

Το χαρακτηριστικό των φραγκόσυκων είναι τα μεγάλα αγκάθια που υπάρχουν στα φύλλα του φυτού και τα μικρά σχεδόν διαφανή αγκάθια που φέρουν τα φρούτα στο φλοιό τους. Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή τόσο για να τα μαζέψουμε όσο και για να τα καθαρίσουμε και να τα φάμε.

Ξεφλούδισμα του φραγκόσυκου: Τα φραγκόσυκα συλλέγονται με ειδικά εργαλεία, που μπορεί να είναι και καλάμια ανοιγμένα στην άκρη τους. Αφού τα μαζέψουμε, πρέπει να τα πιάσουμε με μεγάλη προσοχή, συχνά με γάντια, και να τα τρίψουμε με ένα πανί ή με ένα ματσάκι χόρτα ή με μια σκληρή βούρτσα, για να φύγουν τα πολλά αγκάθια. Στη συνέχεια μπορούμε να τα περάσουμε και από νερό, ώστε να ξεπλυθούν και τα υπόλοιπα αγκάθια. Προσοχή όμως χρειάζεται και όταν πρόκειται να καθαρίσουμε τη φλούδα τους, γιατί είναι πιθανό να έχουν μείνει αγκάθια που δεν τα βλέπουμε. Τα πιάνουμε λοιπόν από τους δύο πόλους, κόβουμε το φλοιό στο πάνω και το κάτω μέρος και έπειτα τα χαράζουμε με το μαχαίρι κάθετα (όπως καθαρίζουμε το πορτοκάλι) και πετάμε τα φλούδια, με προσοχή, ώστε να μην μπουν στη σάρκα τα αγκάθια που τυχόν έχουν μείνει. Τα φραγκόσυκα στην αγορά πωλούνται με καθαρισμένα τα αγκάθια τους, αλλά ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι δεν έχουν μείνει κάποια, γι΄αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί.

Τα φραγκόσυκα τρώγονται συνήθως ωμά, αφού καθαριστούν, με λίγο χυμό λεμονιού ή λάιμ, συνοδευμένα με κρέμα (προαιρετικά). Μπορείτε να τα προσθέσετε σε φρουτοσαλάτα και γίνονται νόστιμη μαρμελάδα μόνα τους ή συνδυασμένα με πορτοκάλια. Ανακατεύετε τη σάρκα του φρούτου με τζίντζερ, αφού τη σουρώσετε, για να φτιάξετε σως για χοιρομέρι ή χοιρινό ή σερβίρετε φέτες από φραγκόσυκο με καπνιστό κρέας όπως το χοιρομέρι Πάρμας. Δοκιμάστε να προσθέσετε κομμάτια από βραστό φραγκόσυκο σε κομπόστα φρούτου ή να φτιάξετε σως ή παγωτό με σουρωμένο και λιωμένο φραγκόσυκο. Το φραγκόσυκο μπορεί να κοπεί σε φέτες, οι οποίες με τις σειρά τους μπορούν να ζαχαρωθούν ή να στερεοποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν για τη διακόσμηση κέικ και γλυκών.

Μια μέτρια μερίδα φραγκόσυκο 149 γρ. περιέχει:

Νερό          (gr.)   130

Ενέργεια     (Kcal)   61

Πρωτεΐνες    (gr.)    1

Λιπαρά       (gr.)    0.7

Υδατάνθρακες (gr.)    14.2

Φυτικές Ίνες (gr.)    5.4

Ασβέστιο     (mg)     83

Σίδηρο       (mg)  0.4

Μαγνήσιο     (mg)   127

Φώσφορο      (mg)  36

Κάλιο        (mg)  328

Νάτριο       (mg) 7

Ψευδάργυρο   (mg) 0.2

Χαλκό        (mg)   0.1

Βιταμίνη C (mg) 20.9 

Θειαμίνη    (mg) 0.02 

Ριβοφλαβίνη (mg) 0.09 

Νιασίνη (mg) 0.68 

Βιταμίνη B-6 (mg) 0.08

Βιταμίνη A (IU) 64