Το σύνδρομο του απιοειδούς μυός είναι μια πάθηση που προκαλείται όταν ο απιοειδής μυς που βρίσκεται στην περιοχή του γλουτιαίου είναι βραχυμένος ή υπερτονικός και προκαλεί πόνο στο γλουτό. Ο απιοειδής όταν είναι βραχυμένος ή υπερτονικός μπορεί επίσης να συμπιέσει ή να ερεθίσει το παρακείμενο ισχιακό νεύρο προκαλώντας πόνο, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα που ξεκινά από το γλουτό, κατεβαίνει προς το οπίσθιο μέρος του μηρού και καταλήγει στο πόδι, κατά τρόπο παρεμφερή με την περίπτωση του ισχιακού πόνου.

 Αν και μικρού μεγέθους, ο απιοειδής  μπορει να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην διατήρηση της ομαλής λειτουργίας του Ανθρώπινου Συστήματος Κίνησης (HMS). Η αντιμετώπιση ενός βραχυμένος ή υπερτονικός απιοειδή μπορεί να είναι η λύση του προβλήματος.

Τι είναι ο απιοειδής μυς;

 Ο απιοειδής μυς είναι ένας επίπεδος μυς που μοιάζει με ιμάντα και εντοπίζεται βαθιά στην περιοχή των γλουτών. Εκφύεται από την εσωτερική πλευρά του ιερού οστού (τριγωνικό οστό στη βάση της σπονδυλικής στήλης) και καταφύεται στην κορυφή του τροχαντήρα του μηριαίου οστού. Αυτός ο μυς διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην κίνηση του κάτω μέρους του σώματος, επειδή σταθεροποιεί την άρθρωση του ισχίου και βοηθά στην περιστροφή του ισχίου και τη στροφή του μηρού και του ποδιού προς τα έξω.

Ανατομία (Ισχιακό νεύρο)

Το ισχιακό νεύρο είναι το μεγαλύτερο νεύρο στο ανθρώπινο σώμα. Σχηματίζεται από την ένωση 5 νευρικών ριζών που εκφύονται από το κατώτερο μέρος της σπονδυλικής στήλης. Περνά βαθιά μέσα στον γλουτό, κατά μήκος αυτού ή διέρχεται μέσα από τον απιοειδή μυ και κατεβαίνει στο οπίσθιο τμήμα του μηρού καταλήγοντας στην πτέρνα και το πέλμα του ποδιού. Το ισχιακό νεύρο παίζει καθοριστικό ρόλο στη σύνδεση του νωτιαίου μυελού και των μυών του μηρού, του ποδιού και του πέλματος.

 

Τι ειναι το Σύνδρομο Απιοειδού

 Οι ακριβείς αιτίες του συνδρόμου του απιοειδούς μυός είναι άγνωστες. Σε πολλές περιπτώσεις, αναφέρεται ιστορικό τραύματος στην περιοχή των γλουτών, επαναλαμβανόμενη έντονη δραστηριότητα όπως τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, ποδήλατο ή παρατεταμένο κάθισμα. Όταν ο απιοειδής μυς συμπτύσσεται ή συσπάται λόγω τραύματος ή καταπόνησης, μπορεί να συμπιέσει το ισχιακό νεύρο. Επιπρόσθετα, το σύνδρομο του απιοειδούς μυός μπορεί να προκύψει από ανατομικές μεταβολές στη σχέση μεταξύ μυός και νεύρου. Ο ερεθισμός ή η δυσλειτουργία μιας παρακείμενης δομής, όπως η ιερολαγόνια άρθρωση και οι αδρανείς γλουτιαίοι μύες, μπορεί επίσης να οδηγήσει στην ανάπτυξη του συνδρόμου.

Συμπτώματα του Σύνδρομου Απιοειδού

 Ο πόνος που σχετίζεται με αυτό το πρόβλημα, συχνά μιμείται τα σημάδια και τα συμπτώματα της συμπίεσης των νεύρων στην οσφυϊκή μοίρα ή της ισχιαλγίας στον γλουτό και στο οπίσθιο πόδι. Ο ασκούμενος συχνά αναφέρει συμπτώματα ισχιακού τύπου και ευαισθησία στην περιοχή του απιοειδή. Ο πόνος που αισθάνεται κάποιος όταν πάει να καθήσει είναι κοινός, με τον πόνο κατά την εκτέλεση κάμψης του ισχίου, προσαγωγής και έσω στροφής.

Τα σημεία και συμπτώματα του συνδρόμου απειροειδούς είναι:

• Πόνος στον γλουτό
• Πόνος στο πίσω μέρος του μηριαίου ή στο οπίσθιο μέρος του μηρού
• Πόνος όταν κάθεστε
• Πόνος όταν ανεβαίνετε σκάλες ή ανηφοριές
• Μειωμένο εύρος κίνησης της άρθρωσης του ισχίου
  

Αιτία του Σύνδρομο Απιοειδού

Με βαση τις αρχές της κινητικής αλυσίδας και των δυσλειτουργιών των στοιχείων που συνδέονται, δεν θα είναι δύσκολο να υποθέσουμε το γιατί ένας απιοειδής μπορεί να ευθύνεται για την πρόσκρουση του ισχιακού νεύρου. Όταν ένας ασκούμενος έχει χρόνια βράχυνση στον καμπτήρα του ισχίου, τότε θα προκληθεί αμοιβαία αναστολή στον μείζων γλουτιαίο. Αυτό είναι σημαντικό επειδή η λειτουργική υπευθυνότητα του γλουτού είναι να επιβραδύνει την στροφή του μέσου μηριαίου κατά τη διάρκεια κίνησης heel strike ή λειτουργικών κινήσεων. Επειδή ο απιοειδής είναι ο κύριος έξω στροφέας του μηριαίου, γίνεται συνεργικά κυρίαρχος στον έλεγχο του μηριαίου οστού. Αυτός ο τύπος κυρίαρχης λειτουργίας έχει ως αποτέλεσμα τον σπασμό, την υπερτροφία ή την βράχυνση. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι οι έξω στροφείς του ισχίου είναι οι λιγότερο αναχαιτισμένοι μύες του κάτω μέρος του σώματος.

Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου απιοειδούς;

 Η έρευνα για τον καλύτερο τρόπο διάγνωσης του σύνδρομου απιοειδού παραμένει σε εξέλιξη. Προς το παρόν δεν υπάρχουν επιστημονικά τεκμηριωμένες δοκιμές για τη διάγνωση του συνδρόμου. Η διάγνωση του συνδρόμου απιοειδούς περιλαμβάνει διαχωρισμό από άλλες αιτίες όπως,  χαμηλός πόνος στην πλάτη, πόνος στους γλουτούς και ισχιαλγία, συμπεριλαμβανομένων ριζοπάθειας, στένωσης της οσφυϊκής μοίρας, πόνος που προκαλείται από τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, από τον τροχαντήρα, από τον πόνο στις ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις, τις τενοντίτιδες και τον εγγενή πόνο. Δεδομένης της έλλειψης των αποδεδειγμένων διαγνωστικών κριτηρίων η διάγνωση γίνεται συχνά μέσω αποκλεισμού, καθώς πρέπει να αποκλειστούν πιο κοινές παθολογίες. Ακόμα, πολλές φορές γίνεται χρήση ηλεκτρομυογραφήματος και τεχνικών απεικόνισης.

Η επίσκεψη στον γιατρό συνήθως περιλαμβάνει:

1. Σωματική εξέταση:  Η Έρευνα έχει βρει ότι τα άτομα που πιστεύεται ότι έχουν σύνδρομο απιοειδού παρουσιάζουν αυξημένη ευαισθησία στον απιοειδή μυ στην τραυματισμένη πλευρά τους, σε σύγκριση με την μη τραυματισμένη πλευρά τους για αυτο η σωματική εξέταση είναι ένα από τα πιο συμαντικά εργαλεία. Σε αυτή την εξέταση του ισχίου και των ποδιών για να διαπιστωθεί εάν η κίνηση προκαλεί αυξημένο πόνο στην πλάτη ή πόνο στο κάτω άκρο (ισχιαλγία). Συνήθως, η κίνηση του ισχίου θα αναπαράγει τον πόνο. Η εξέταση θα εντοπίσει επίσης ή θα αποκλείσει άλλες πιθανές αιτίες του πόνου.
2. Ιατρικό ιστορικό: Ένα ιατρικό ιστορικό περιλαμβάνει μια εμπεριστατωμένη ανασκόπηση των συμπτωμάτων του ασθενούς, όπως ποιες θέσεις ή δραστηριότητες κάνουν τα συμπτώματα καλύτερα ή χειρότερα, πόσο καιρό υπήρχαν τα συμπτώματα, εάν ξεκίνησαν σταδιακά ή μετά από τραυματισμό και ποιες θεραπείες έχουν δοκιμαστεί. Θα περιλαμβάνει επίσης το ιατρικό ιστορικό της οικογένειας.
3. Διαγνωστικά τεστ: Οι ακτινογραφίες και άλλες μέθοδοι απεικόνισης της σπονδυλικής στήλης δεν μπορούν να ανιχνεύσουν εάν το ισχιακό νεύρο ερεθίζεται στον απιοειδή μυ. Ωστόσο, μπορεί να διεξαχθούν διαγνωστικές εξετάσεις (όπως ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία) για να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα.

Σωματική εξέταση

FAIR test

Το FAIR είναι ένα αρκτικόλεξο που σημαίνει κάμψη, προσαγωγή και εσω στροφή.

Κατά τη διάρκεια της δοκιμής, ο εξεταζόμενος θα ξαπλώσει στο πλάι με το τραυματισμένο πόδι από πάνω. Ο εξεταστής θα σταθεροποιήσει το ισχίο σας με το ένα χέρι και θα φέρει το γόνατό σας προς το στήθος, μετακινόντας το προς τη μέση γραμμή του σώματός σας.

Ταυτόχρονα, θα περιστρέψετε το κάτω πόδι σας μακριά από τη μέση γραμμή του σώματός για να αυξηθεί η τάση στο απιοειδή.

Beatty maneuver

Στην εξέταση Beatty maneuver ο εξεταζόμενος ξαπλώνει  στο πλάι με το προσβεβλημένο πόδι  πάνω και τα γόνατά  λυγισμένα. Ο εξταστής καλεί τον εξεταζόμενο να κάνει έξω στροφή και ανύψωση προσ το πάνω μέρος του μηρού  για να δείτε εάν η κίνηση προκαλεί πόνο στους γλουτούς σας.

Pace maneuver test

Η δοκιμή Pace maneuver γίνεται από καθιστή θέση με γωνία 90 μοιρών στα ισχία και γόνατα. Ο εξεταστής θα βάλει τα χέρια του στην εξωτερική πλευρά των κάτω ποδιών του εξταζόμενου και θα  πιέσει τα χέρια του.

Freiberg maneuver

Ο εξεταζόμενος θα  ξαπλώσει ανάσκελα με τα πόδια ίσια. Ο εξεταστής θα πάρει το μηριαίο οστό σας και θα το στρέψει προς τα μέσα. Στη συνέχεια θα σας ρωτήσουν εάν αισθάνεστε ο εξεταζόμενος πόνο βαθιά γλουτιαία .

 

Τεχνικές απεικόνισης

 Μια μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι το υπερηχογράφημα θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι μια εναλλακτική μέθοδος διάγνωσης για το σύνδρομο απειροειδούς. Η έρευνα έδειξε ότι οι ασθενείς που πιστεύεται ότι έχουν σύνδρομο του απιοειδούς είχαν διευρυμένο απειοειδές νεύρο και ισχιακό νεύρο στην τραυματισμένη πλευρά τους, σε σύγκριση με την ασυμπτωματική πλευρά τους και με υγιείς εθελοντές. Ένας υπέρηχος, επομένως, μπορεί να το εντοπίσει. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να στηρίξει αυτά τα ευρήματα.

 Άλλες τεχνικές απεικόνισης όπως η μαγνητική τομογραφία, η αξονική τομογραφία και οι σαρώσεις ΗΜΓ μπορούν επίσης να βοηθήσουν στον αποκλεισμό άλλων παθήσεων που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα.

Αντιμετώπιση του Συνδρόμου

 Η αντιμετώπιση  ξεκινά με την Ιατρική Διάγνωση ή και όσο αφόρα την λειτουργική αποκατάσταση με την Λειτουργική αξιολόγηση στην οποία πρέπει να αξιολογήσουμε αν είναι καμπτήρες του ισχίου  και απιοειδής είναι βραχυμένη ή υπερτονική και ένα είναι αδρανοπιμενο ή αδιναμος ο μέγα γλουτιαίο, Η μεθοδι που  μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε περιγράφονται αναλυτικά   στο αρθρο λητουργικη αξιλογιση για το σύνδρομο σπιοειδού και στρατηγική αντιμετώπιση του. 

 Μετά την αξιολόγηση και νοουμένου ότι έχει τελειώσει η ιατρική περίθαλψη ή σε συντονισμό με τον γιατρό μπορούμε να ξεκινήσουμε το πρόγραμμα λειτουργική αποκατάσταση, το οποίο περιλαμβάνει μυοπεριτονιακής απελευθέρωσης και στατική διάταση των μυών που είναι βράχυνση ή υπερτονια, την απομονοτική ενδυνάμωση των αδρανοποιημένων  ή αδινατομη μυών. Και τέλος, ο επαναπροσδιορισμός του συμπλέγματος οσφυϊκης-λεκάνης-ισχίων μέσω ολοκληρωμένων λειτουργικών κινήσεων στο κατάλληλο εύρος κίνησης, επίπεδο κίνησης και ταχύτητας, ειδικά για τις ανάγκες του ασκουμένου. Η αποφυγή δραστηριοτήτων όπως το τρέξιμο, το ποδήλατο και το παρατεταμένο κάθισμα είναι σημαντική για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. 

Εφαρμογή μυοπεριτονιακής απελευθέρωσης (SMR)

SMR PIRIFORMIS

Καθήστε στην κορυφή του foam roll και τοποθετήστε το ακριβώς πίσω από το ισχίο. Στη συνέχεια τοποθετήστε το πόδι, από την μεριά που θέλετε να εφαρμόσετε SMR, στο αντίθετο γόνατο, έχοντας μία ελαφρά κλίση προς το πόδι στο οποίο στηρίζεστε. Ρολλάρετε αργά στην περιοχή, εφαρμόζοντας παρατεταμένη πίεση στα ευαίσθητα σημεία (trigger points) για περίπου 30 δευτερόλεπτα.

SMR QUADS

Ξαπλώστε σε πρυνή κατάκλιση με το foam roll να είναι τοποθετημένο κάτω από το μπροστινό μέρος του μηρού σας. Στηρίξτε το άνω μέρος του σώματος σας στους αγκώνες. Εκτελέστε αργές κινήσεις (rolling) εφαρμόζοντας παρατεταμένη πίεση στα ευαίσθητα σημεία (trigger points) για περίπου 30 δευτερόλεπτα.

SMR IT BAND

Σε πλάγια θέση με το roll να βρίσκεται κάτω από το ισχίο σας. Το πόδι που έρχεται σε επαφή με το roll παραμένει σε ευθεία (τεντωμένο), ενώ το άλλο έρχεται μπροστά για να παρέχει στήριξη. Εκτελέστε αργές κινήσεις από το ισχίο έως το γόνατο, κατά μήκος του εξωτερικής  επιφάνειας του μηρού και ελαφρώς μπροστά από το ισχίο, εφαρμόζοντας παρατεταμένη πίεση στα ευαίσθητα σημεία (trigger points) για περίπου 30 δευτερόλεπτα.

STATIC STRETCH: PIRIFORMIS

Σε ύπτια κατάκλιση με το ένα πόδι να ακουμπάει σε μία stability ball και με το άλλο να στηρίζεται στο αντίθετο γόνατο. Τραβήξτε την μπάλα προς το σώμα σας με την φτέρνα. Πιέστε το γόνατο (από την μεριά του ποδιού που είναι σε επαφή με την μπάλα) μακριά, μέχρι να γίνει αισθητή η διάταση στο πίσω μέρος του ισχίου σας. Διατηρήστε την τελική θέση για 30 δευτερόλεπτα.

STATIC STRETCH: BICEPS FEMORIS

Ξαπλώστε σε ύπτια θέση και λυγίστε το πόδι, ώστε το ισχίο με το γόνατο να σχηματίζουν γωνία 90 μοιρών. Αφήστε το άλλο πόδι στο έδαφος (σε έκταση). Κρατήστε το λυγισμένο σας πόδι και εκτείνετε το γόνατο, σηκώνοντας λίγο (να μην ακουμπάει κάτω) το πόδι που βρίσκεται στο έδαφος, μέχρι να εμφανιστεί το αίσθημα της διάτασης στο πίσω μέρος του άνω ποδιού. Κρατήστε αυτή την στάση για 30 δευτερόλεπτα.

STATIC STRETCH: HIP FLEXORS

Σε γονατιστή θέση, έχοντας το μπροστινό πόδι σε κάμψη 90 μοιρών. Ενεργοποιήστε τους γλουτούς σας και φέρτε το σώμα σας προς τα εμπρός. Σηκώστε τον βραχίονα που βρίσκεται στην ίδια πλευρά με το γόνατο που είναι σε επαφή με το έδαφος και διατείνεται προς την αντίθετη πλευρά μέχρι να γίνει αισθητή η διάταση στο μπροστινό μέρος της λεκάνης. Επαναλάβετε και από την άλλη πλευρά και κρατήστε για 30 δευτερόλεπτα την διάταση.

LEG SLIDES

Ξεκινήστε σε ύπτια θέση με τα γόνατα λυγισμένα και να ακουμπάνε στο έδαφος. Αναπνεύστε κανονικά, καθώς εκτελείτε την τεχνική draw-in maneuver (τραβώντας τον αφαλό προς την σπονδυλική στήλη). Διατηρήστε την ενεργοποίηση και χαλαρώστε, καθώς εκτείνετε αργά το ένα πόδι μέχρι να έρθει σε παραλληλία με το έδαφος. Μην ξεχνάτε να κρατάτε τον αφαλό προς τα μέσα και να μην κινείτε την σπονδυλική στήλη. Επιστρέψτε αργλα στην αρχική θέση και επαναλάβετε από την άλλη πλευρά.

FLOOR BRIDGE

Η αρχική σας θέση είναι σε ύπτια κατάκλιση με τα γόνατα λυγισμένα και τα πόδια να ακουμπάνε στο έδαφος, στηρίζοντας το άνω μέρος του σώματος στους ώμους με τα χέρια ανοιχτά (σε θέση απαγωγής ώμων 90 μοιρών). Εφαρμόστε draw-in maneuver και ενεργοποιήστε τους γλουτούς σας. Σπρώξτε αργά με τις φτέρνες και σηκώστε τη λεκάνη σας από το πάτωμα έως ότου τα γόνατα, οι γοφοί και οι ώμοι σας να είναι σε ευθεία. Κρατήστε την επάνω θέση για λίγα δευτερόλεπτα και στη συνέχεια χαμηλώστε αργά τη λεκάνη σας προς τα κάτω.

LATERAL TUBE WALKING 

Σταθείτε με τα πόδια τοποθετημένα στο πλάτος (άνοιγμα) του ισχίου, τα γόνατα ελαφρώς λυγισμένα. Τοποθετήστε ένα λάστιχο γύρω από τους αστραγάλους σας. Κρατώντας τα πόδια σας ίσια, κάντε μικρά βήματα προς τη μία πλευρά. Μετά από συνιστώμενο αριθμό βημάτων, επαναλάβετε την άσκηση στην αντίθετη πλευρά.

BALL SQUATS

Σταθείτε με τα πόδια σας στραμμένα προς τα εμπρός και τοποθετημένα στο πλάτος των ώμων. Ακουμπήστε το κάτω μέρος της πλάτης (οσφυϊκή μοίρα) στην μπάλα σταθερότητας (ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση που δέχεται) η οποία είναι τοποθετημένη σε ένα τοίχο. Τα πόδια σας θα πρέπει να βρίσκονται κάτω ή ελαφρώς μπροστά από τα γόνατά σας. Εκτελείτε αργά το κάθισμα, λυγίζοντας τα γόνατά σας και κρατώντας τα πόδια σας ίσια. Κρατήστε το στήθος σας επάνω, ενεργοποιήστε τους γλουτούς και πιέστε τις φτέρνες σας καθώς επιστρέφετε στην αρχική θέση.

Συμπεράσματα

 Σε πολλές περιπτώσεις, η μείωση της βράχυνση ή υπερτονια  του απιοειδούς, των καμπτήρων του ισχίου και η ενδυνάμωση του μέγα γλουτιαίου μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και να βοηθήσει στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που έχουν το  σύνδρομο του απιοειδού. Η λειτουργική αποκατάσταση του συνδρόμου πρέπει να γίνεται πάντα υπό την επίβλεψη του θεράποντος ιατρού.