Ikigai, Wabi sabi, Kintsugi. Όχι, δεν πρόκειται για κινέζικα, αλλά για γιαπωνέζικες λέξεις-κλειδιά, καθώς ανοίγουν νέους δρόμους προς τη μακροζωία και την ευεξία. Ισως πρέπει να τις λάβουμε κι εμείς σοβαρά υπόψη μας.

Οι Ιάπωνες ζουν πολλά χρόνια και έχουν μια φιλοσοφία ζωής πολύ διαφορετική από τη δική μας. Τα ιαπωνικά επίσης έχουν πολλές ενδιαφέρουσες και ιδιαίτερες λέξεις που περιγράφουν έννοιες τις οποίες όλοι γνωρίζουμε ενστικτωδώς αλλά δεν ξέρουμε πώς να ονομάσουμε και οι οποίες σύμφωνα με τους ειδικούς αποτελούν τα μυστικά της καλής και μακράς ζωής των Ιαπώνων. Στη συνείδηση όλων μας οι Ιάπωνες είναι ένας λαός που χαρακτηρίζεται από εσωτερική ηρεμία, υψηλή αισθητική, αποφασιστικότητα, προσαρμοστικότητα, προσήλωση στον στόχο, όλα συστατικά της ευεξίας και της καλής ζωής. Αλλωστε οι Ιάπωνες είναι από τους πιο μακρόβιους λαούς του κόσμου, με περισσότερους από 65.000 αιωνόβιους ανάμεσα στον πληθυσμό τους. Μάλιστα, οι γυναίκες στην Ιαπωνία ζουν υγιείς και ανεξάρτητες για περισσότερα χρόνια από οποιεσδήποτε άλλες γυναίκες στον κόσμο. Συγκεκριμένα, στην ορεινή περιοχή του Ναγκάνο ο μέσος όρος ζωής για τις γυναίκες είναι τα 88 χρόνια. Eνας βασικός λόγος για τον οποίο οι Ιάπωνες είναι τόσο μακρόβιοι είναι η διατροφή τους, αφού ο μέσος Ιάπωνας καταναλώνει περισσότερα από 100 κιλά λαχανικών τον χρόνο. Οι κάτοικοι δε του Ναγκάνο τρώνε περισσότερα τρόφιμα που προέρχονται από τη γη από οπουδήποτε αλλού στη χώρα. Εκτός όμως από τη διατροφή τους, οι ειδικοί εξηγούν ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν τον κόσμο και τη ζωή έχει μεγαλύτερη σημασία. Οι Ιάπωνες έχουν έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο να αντιδρούν στον κόσμο. Χαρακτηριστικό είναι ότι καταφέρνουν να βρίσκουν την εσωτερική τους ηρεμία αποκλείοντας τα πάντα γύρω τους. Για παράδειγμα, στην ώρα αιχμής στο ιαπωνικό μετρό υπάρχει απόλυτη σιγή, καθώς οι επιβάτες χρησιμοποιούν αυτόν τον χρόνο για να ηρεμήσουν και να εστιάσουν στον εαυτό τους.

Η ανάγκη της επαφής με τη σοφία της φύσης

Το να έχουμε μεγαλύτερη επαφή με τη φύση και να έχουμε επίγνωση της αξίας της μπορεί να «ξεκλειδώσει» μια αίσθηση ηρεμίας. Τίποτα στη φύση δεν είναι τέλειο, ολοκληρωμένο ή αθάνατο. Συνειδητοποιώντας αυτό, σπάμε τη συνήθεια που λέει πως έχει αξία μόνο ό,τι είναι νεανικό, ωραίο, τέλειο και πως είναι ασήμαντο ό,τι είναι ημιτελές, άσχημο και παλιό… Με την επίγνωση της φύσης θα συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε να εκτιμήσουμε την ομορφιά, την προσωπικότητα και την ιστορία που βρίσκονται πίσω από την ατέλεια και να καλωσορίσουμε έτσι την εξέλιξη και την αλλαγή που προκύπτουν από αυτήν. Οι Ιάπωνες θεωρούν ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι αποκομμένος από τη φύση, επίσης πιστεύουν ότι δεν πρέπει να επιζητούμε την τελειότητα, την ολότητα και τη μονιμότητα γιατί έτσι δεν βρίσκουμε χώρο και χρόνο για εξέλιξη. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή είναι αναπόφευκτη και πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε αυτήν. Το να μάθουμε να αγαπάμε τη φύση και να βλέπουμε την ομορφιά στην ατέλεια μας βοηθάει να καλλιεργήσουμε μια αίσθηση ενεργού σκοπού στη ζωή μας, που θεωρείται ότι είναι το μυστικό της μακροζωίας των Ιαπώνων. Αλλωστε οι Ιάπωνες δεν πιστεύουν στη σύνταξη. Πολλοί δουλεύουν μέχρι τα 90 τους. Και αξίζει να σημειωθεί ότι η περιοχή του Ναγκάνο έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιωμένων εργαζομένων στη χώρα.

Ikigai

Πώς θα βρούμε τον σκοπό της ζωής μας

Για να το εξηγήσουμε απλά, το Ikigai περιγράφεται ως ο σκοπός της ζωής μας. Είναι ο λόγος χάρη στον οποίο οι αιωνόβιοι Ιάπωνες παραμένουν δραστήριοι και υγιείς. Ενας πολύ δυνατός σκοπός στη ζωή θεωρείται ότι βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, μειώνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού, κάνει πιο αργή τη διαδικασία της γήρανσης των κυττάρων και αυξάνει την προοπτική της μακροζωίας μας. Ο σκοπός της ζωής μας μάς κάνει να είμαστε ευτυχισμένοι, να χαμογελάμε, να ξυπνάμε χαρούμενοι το πρωί και να συνεχίζουμε δραστήριοι ολόκληρη την ημέρα. Μπορεί να πρόκειται για ένα χόμπι, για την οικογένειά μας ή τη δουλειά μας. Ας θυμόμαστε ότι το Ikigai, ο σκοπός της ζωής του κάθε ανθρώπου, είναι μοναδικός. Μπορεί να αλλάξει ή να εξελιχθεί, μπορεί να διαρκεί για ολόκληρη τη ζωή μας ή μόνο για κάποιο διάστημα. Πώς θα βρούμε τον δικό μας; Κλείνουμε τα πάντα γύρω μας και καθώς βρισκόμαστε σε απόλυτη ηρεμία και ησυχία γράφουμε μια λίστα με όλα όσα μάς ευχαριστούν. Σημασία έχει να σημειώσουμε όσα μάς κάνουν να χαμογελάμε, να χάνουμε την αίσθηση του χρόνου, να νιώθουμε θετικά, να έχουμε κίνητρο και να είμαστε ενθουσιασμένοι. Κατόπιν θα πρέπει να κάνουμε και μια λίστα με όσα μάς κάνουν να νιώθουμε άβολα, στενοχωρημένοι, μοναχικοί ή λυπημένοι. Στη συνέχεια είναι σκόπιμο να αφήσουμε τις λίστες αυτές χωρίς να τις κοιτάμε για λίγο και μετά να τις ξαναδιαβάσουμε. Μπορεί να παρατηρήσουμε κάτι που δεν είχαμε συνειδητοποιήσει νωρίτερα. Ο διαλογισμός αλλά και η επαφή με τη φύση μπορούν να μας βοηθήσουν σε αυτή την πορεία της διερεύνησης του σκοπού της ζωής μας.

Wabi sabi

Πώς θα εκτιμήσουμε την ατελή ομορφιά της φύσης

Βαθιά ριζωμένη στην ιαπωνική φιλοσοφία είναι η έννοια του Wabi sabi. Wabi είναι η εκτίμηση της ομορφιάς που βρίσκεται στην απλότητα και το Sabi περιγράφει την παροδικότητα της ομορφιάς αυτής και τη φυσική αλλαγή που δεσπόζει στη ζωή. Συνήθως ο καθένας μας αντιλαμβάνεται την έννοια αυτή διαφορετικά, αφού μας συγκινούν όλους ξεχωριστά πράγματα. Η έννοια αυτή μάς βοηθά να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα πιο χαλαρά, να αφήσουμε στην άκρη ό,τι είναι ασήμαντο και να εστιάσουμε σε ό,τι πράγματι αξίζει. Πιο ήρεμοι, εκτιμούμε πιο πολύ το παρόν στις σχέσεις μας και στις επαφές μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ιαπωνική ανθοδετική τέχνη της Ικεμπάνα. Πρόκειται για μια ομορφιά που δημιουργούμε μόνοι μας δίνοντας ζωή στα λουλούδια. Σημαντικό είναι να σημειώσουμε ότι οι ιαπωνικές δημιουργίες λουλουδιών δεν ακολουθούν τους κανόνες της συμμετρίας προσομοιάζοντας έτσι την ατέλεια που υπάρχει στη φύση.

Kintsugi

Πώς θα αγαπήσουμε και θα μάθουμε από τα λάθη μας

Όταν σπάει ένα βάζο, οι Ιάπωνες δεν προσπαθούν να κρύψουν τις ρωγμές αλλά τις προβάλλουν και τις γιορτάζουν. Το Kintsugi είναι η τέχνη της ένωσης των σπασμένων κομματιών με χρυσό ώστε να δημιουργηθεί ένα ιδιαίτερο σχέδιο από χρυσές ρωγμές. Είναι μια θαρραλέα επίδειξη της προσαρμοστικότητας. Η δύναμη του ατελούς, η αγάπη για το καθημερινό, είναι μια χρήσιμη μεταφορά όσον αφορά τη διαδικασία ίασης των τραυμάτων μας. Η λογική είναι ότι δεν πρέπει να βιαζόμαστε να γίνουμε καλά. Αν πάρουμε τον χρόνο μας, θα συνειδητοποιήσουμε τι και γιατί μας συνέβη. Οταν βρισκόμαστε στο μέσο μιας κατάστασης – μιας τρικυμίας, θα μπορούσαμε να κάνουμε λάθη στην κρίση μας. Ετσι είναι πιθανό να νιώθουμε ενοχές ή ντροπή για κάτι που μας συνέβη και για το οποίο δεν φταίγαμε αλλά ήταν ατύχημα ή οφειλόταν σε απλή κακοτυχία. Αν προσπαθήσουμε να μάθουμε από όσα μας συμβαίνουν, τότε αυτά δεν θα έχουν συμβεί άδικα. Ακόμα και οι αποτυχίες μας είναι ευκαιρίες για να πάρουμε χρήσιμα μαθήματα. Δεν πρέπει να φοβόμαστε τον πόνο. Είναι απαραίτητο να κάνουμε λάθη ώστε να μάθουμε και να εξελιχθούμε. Οι ατέλειές μας είναι η χρυσή κόλλα που μας κάνει δυνατούς, μοναδικούς και όμορφους. Ας τις αποδεχθούμε.